Het echtpaar Karels uit Rotterdam handelt in boeken, bij voorkeur in theologie, klassiekers en christelijke literatuur. Dat doet het via twee kanalen: Marktplaats en boekwinkeltjes.nl.

Ondanks de gevorderde leeftijd van de twee –Karels is 75, zijn vrouw 77– gaan er jaarlijks heel wat pakjes met leesvoer de deur uit. Ze zijn er ruim tien jaar geleden mee gestart, nadat de loopbaan in de detailhandel van Karels ten einde was gekomen. „We begonnen heel klein”, vertelt hij. „Met enkele exemplaren die we in huis hadden. Maar daarna nam het een vlucht.”

Inmiddels verkopen ze meer dan duizend boeken per jaar. Ze zien het als hobby, maar ook als inkomstenbron. Karels: „Ik ben echt een lezer, waarbij ik me vooral richt op boeken die met de Bijbel te maken hebben. Die verrijken de geest en daarom vind ik het belangrijk dat ook anderen lezen. Het helpt daarbij als mensen voor weinig geld aan goede boeken kunnen komen. Daar willen we een bijdrage aan leveren.” Dan, heel eerlijk: „Ik vind het dus mooi werk, maar dat is niet het hele verhaal. Als ik er niets aan zou overhouden, ging ik er niet mee door.”

Het geld is dan ook welkom. „We hebben AOW en een klein pensioen. Daarvan moeten we niet alleen de boodschappen doen, maar ook de huur betalen. Die bedraagt meer dan 1000 euro per maand.” Daarnaast wil het echtpaar Karels ook graag iets weggeven. „Daar reserveren we een deel van de inkomsten voor.”

Belastinginspecteurs

Rijk wordt het echtpaar niet van de handel. De boeken worden onder meer in kringloopwinkels gekocht, meestal voor 1 tot 2 euro. De verkoopprijzen variëren, maar zijn niet hoog. Karels schat in dat hij rond de 3 euro per exemplaar ontvangt. De winst is dus bescheiden. Precies weet hij het niet, maar hij schat in dat die jaarlijks uitkomt op een paar duizend euro.

Kortgeleden heeft de boekenverkoper gehoord dat de Belastingdienst meer aandacht wil gaan schenken aan de verkoop via internet. In zijn ogen een slechte zaak. „Je bent met pensioen en blijft in tegenstelling tot anderen niet in je stoel hangen, en als beloning moet je belasting betalen. Niet eerlijk toch?”

In het verleden bemoeiden de belastinginspecteurs zich nauwelijks met particuliere verkopers, niet in de laatste plaats omdat hun zaken vaak moeilijk kunnen worden gecontroleerd. Dat gold ook voor degenen die hun waren via sites als Marktplaats en Vinted aan de man probeerden te brengen, maar daar gaat verandering in komen.

Het gaat dan ook om veel geld. De Nederlandse schatkist loopt jaarlijks miljoenen euro’s aan btw-inkomsten mis, deels omdat veel verkopers op verkoopsites zich voordoen als particulieren en niet als eigenaren van webwinkels. Met een reden, want als webwinkel ben je gebonden aan regels en belastingvoorwaarden.

Oneerlijke concurrentie

Inmiddels zijn er naar schatting duizenden verkopers die in feite een bedrijf runnen. Ze zetten voor vele honderdduizenden euro’s aan spullen om, waarmee hoge winsten worden behaald. Daarmee zorgen ze voor oneerlijke concurrentie. De verkopers die zich keurig bij de Kamer van Koophandel laten registreren en belasting afdragen, lijden er schade door.

De overheid wil daar verandering in brengen. Sinds 1 januari van dit jaar zijn onlineplatforms als Marktplaats verplicht om gegevens van nieuwe verkopers aan de Belastingdienst door te geven. Het gaat daarbij om de waarde van de door hen verkochte spullen en het aantal transacties. Als iemand per jaar meer dan dertig producten aan de man brengt, of voor meer dan 2000 euro aan spullen verkoopt, moet dat worden gemeld.

Vanaf 2024 wordt dat uitgebreid. Dan moet ook de informatie van eerder begonnen verkopers worden aangeleverd. Die hoeven hier zelf niets aan te doen. Maar het kan wel gevolgen voor ze hebben.

Is het echtpaar Karels daar bang voor? Karels geeft aan dat hij pertinent geen belasting wil betalen. „Niet alleen om het geld, ook om de rompslomp die dat zou opleveren. We zijn bijvoorbeeld niet van plan om onze inkoopprijs per boek te gaan bijhouden.” Hij wil er daarom voor zorgen niet te veel winst te maken. „Als het om 2000 euro gaat, wil ik daaronder blijven.”

Hun handel verder uitbreiden is om die reden geen optie, maar dat vindt Karels niet erg. Hij is tevreden over de manier waarop het nu gaat. „Nog meer verkoop zou betekenen dat we een hogere voorraad moeten aanhouden. We hebben veel boeken in huis: meer dan 4000. Een tijdje terug zaten we zelfs op 7000 exemplaren, maar dat slokte te veel ruimte op. Daar willen we niet naar terug.”

Moet het echtpaar werkelijk zo voorzichtig zijn? Adriaan Ros, persvoorlichter van de Belastingdienst, wil niet ingaan op specifieke situaties. „Of je belasting moet betalen is van meerdere dingen afhankelijk. Als je alleen hobbymatig of in de privésfeer bezig bent, zien we je niet als ondernemer. Dan hoef je geen btw of inkomstenbelasting af te dragen. Maar dat wordt anders als je op grotere schaal zaken doet en daarbij winst maakt.”

Om hoeveel verkopers het daarbij gaat, kan Ros niet aangeven. En ook op de vraag naar het aantal klachten dat de Belastingdienst over de veranderingen ontvangt, blijft hij het antwoord schuldig. Wel geeft hij aan dat de dienst inmiddels voorlichting geeft aan Marktplaats en vergelijkbare websites, zodat die de zaken in goede banen kunnen leiden.

Gaat dat de verkoopplatforms lukken? Ze moeten nogal wat gegevens gaan aanleveren. Maaike Veeling van Marktplaats gaat ervan uit dat dat geen probleem zal zijn. „Dit jaar moesten we het al doen voor de nieuwe gebruikers en dat is gelukt. Daarbij ging het om zo’n duizend verkopers, vanaf 1 januari 2024 natuurlijk om veel meer, maar de techniek is hetzelfde.”

Marktplaats geeft op de website inmiddels informatie over de veranderingen. „En we gaan degenen die het betreft per mail op de hoogte brengen.” Die manier van informeren lijkt te werken, want veel vragen worden er tot nu toe nog niet gesteld. Is het bedrijf blij met de wijzigingen? Veeling reageert voorzichtig: „Marktplaats vindt het belangrijk dat de overheid de drempels voor de handel in tweedehandsgoederen zo laag mogelijk houdt. Daardoor wordt de circulaire economie gestimuleerd en dat is belangrijk.”

Blauwe enveloppe

Terug naar het echtpaar Karels. Omdat er in hun geval veel meer dan dertig transacties per jaar plaatsvinden, gaat er een seintje van Marktplaats naar de Belastingdienst. Die zal inschatten of er winst wordt gemaakt. Wat als er daarna een blauwe enveloppe op de deurmat belandt?

Volgens Karels gaat dat niet gebeuren. „Daarvoor verdienen we te weinig met onze handel.” En als de Belastingdienst daar toch anders over blijkt te denken? Karels is resoluut: „Dan verkoop ik voortaan minder boeken. We stoppen de handel dan bijvoorbeeld begin november.”

Helemaal stoppen is echter niet aan de orde. „Zolang mijn vrouw en ik dit werk kunnen doen, gaan we ermee door.”