Dat blijkt uit een onlineonderzoek dat, nog vóór de terreuraanval van Hamas in Israël op 7 oktober, is uitgevoerd onder leden van een panel van de Protestantse Kerk. De uitkomsten kwamen vrijdagmiddag in Lunteren naar buiten tijdens de vergadering van de generale synode.

Driekwart van de ondervraagden zegt zich daadwerkelijk zorgen te maken over het aantal uitingen van antisemitisme in Nederland, vooral in de media. De meerderheid gelooft daarbij dat antisemitisme ook onder christenen voorkomt. Van de ondervraagden zegt 14 procent tijdens preken weleens „een negatief beeld over Joden” te horen.

De deelnemers aan het onderzoek hebben „een overwegend negatief beeld van Joden in de Bijbel”. Zo zeggen zes op de tien protestanten een (zeer) negatief beeld te hebben van farizeeën zoals beschreven in het Nieuwe Testament. Acht op de tien geven echter aan dat dit beeld hun blik op hedendaagse Joden niet kleurt. De meerderheid is van mening dat passages als zoals Mattheüs 27:25 „geen betrekking meer hebben op hedendaagse Joden”.

Ongeveer vier op de tien protestanten zeggen dat er binnen hun gemeente soms tot regelmatig aandacht is voor het thema antisemitisme. De helft zegt dat hier (bijna) nooit aandacht voor is. Wanneer gemeenten wel aandacht hebben voor het thema antisemitisme, dan is dit met name tijdens de preken en gebeden.

Scriba dr. R. de Reuver memoreerde dat de generale synode van de Protestantse Kerk volgens de kerkorde het bevorderen van het inzicht in en de bestrijding van antisemitisme als taak heeft. Het onderzoek wijst uit dat driekwart van de protestanten dit een goede zaak vindt. Een derde vindt dat de synode hier in de praktijk te weinig aandacht aan besteedt.

Eddo Verdoner, Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding (NCAB), wees er tijdens een inleiding op de synode op dat het aantal antisemitische incidenten sinds 7 oktober wereldwijd „enorm is toegenomen”, ook in Nederland. Hij sprak over bedreigingen van Joodse kinderen op niet-Joodse scholen in Nederland. Sommige ouders houden hun kinderen daarom thuis, aldus Verdoner.

„Antisemitisme is iets waar we met z’n allen tegen moeten strijden”, stelde de NCAB. „Zie je haat? Zie je antisemitisch gedrag? Doe een stap naar voren, grijp in en spreek je uit.” Hier ligt volgens hem ook een taak voor de kerk. „Blijf niet aan de kant staan, treed naar buiten. Laat u als kerk horen.”

Verdoner wees op recente massale demonstraties in Frankrijk, tegen antisemitisme. „Het zou mooi zijn als in Nederland ook zulke demonstraties zouden zijn en als de kerken daaraan ook mee zouden doen.”

Tijdens de bespreking zei ds. A.L. Molenaar (Bruinisse) recent te hebben gehoord dat er in een synagoge in Amsterdam kastjes werden uitgedeeld om over een mezoeza te kunnen hangen, omdat huizen van Joden in Amsterdam en Amstelveen worden gefotografeerd. In reactie hierop zei Verdoner dat het fotograferen van huizen, evenals het rondrijden met Palestijnse vlaggen, is bedoeld om „te intimideren”. Dit heeft „ontzettend veel impact” op de Joodse gemeenschap.

Hij noemde het een taak voor kerken om te spreken over het Joodse leven. „Kennismaking met het Joodse volk en het Jodendom is een van de sterkste wapens tegen antisemitisme.”

Banners

Voordat de synodevergadering vrijdagochtend begon, stonden rabbijn Binyomin Jacobs en Roger van Oordt, honorair consul van de staat Israël, voor de ingang van congrescentrum De Werelt, naast twee banners met het opschrift ”Laat Israël niet alleen staan”. Nadat er politie bij De Werelt verscheen, stelden ze zich op bij de ingang van het parkeerterrein. Rabbijn Jacobs noemde het desgevraagd „belangrijk dat de synode het signaal afgeeft: We staan achter Israël”.

Ds. M. van Heijningen (Alblasserdam) vroeg ’s middags of het moderamen zou kunnen „reflecteren” op de wijze waarop er werd geregeerd op de aanwezigheid van het tweetal. Scriba dr. De Reuver zei door hun aanwezigheid te zijn „verrast”. „Wij waren hier niet bij betrokken en wisten hier helemaal niets van.”

Dr. De Reuver zei van het congrescentrum te hebben gehoord dat de twee volgens de regels van De Werelt niet met banners bij de ingang mochten staan en dat ze daarom het verzoek hebben gekregen zich te verplaatsen.