Een auto van de vorig jaar overleden Britse koningin Elizabeth II gaat zaterdag onder de hamer. Ook spullen van andere beroemdheden worden regelmatig geveild. „Het zijn de relikwieën van onze tijd”, zegt veilingmeester Jacco Scheper.
Een filmpje van de Britse vorstin achter het stuur van haar donkergroene Range Rover bewijst dat de auto écht van haar is geweest. Het is te zienop de website van veilinghuis Iconic Autioneers in Birmingham. Alleen al de koninklijke geschiedenis van het vervoermiddel zal potentiële kopers verleiden ver te gaan met hun biedingen. De verwachte opbrengst ligt tussen de 57.000 en 70.000 euro, maar andere veilingen van dergelijke objecten hebben aangetoond dat het zomaar een veelvoud daarvan kan worden.
De auto van Elizabeth heeft specifieke koninklijke aanpassingen, zoals zandkleurige bekleding, zijtreden, hondentralies voor de laadruimte en een grille met verborgen lichten. Het vervoermiddel was vanaf 2004 in het bezit van de vorstin en heeft 176.504 km op de teller staan.
Curieus
Er gaat veel geld om in de handel van persoonlijke spullen van beroemdheden. Het gaat geregeld om curieuze zaken, van verlopen paspoorten en kledingstukken tot plukjes haar. In 2010 ging het kunstgebit van de Engelse oud-staatsman Winston Churchill onder de hamer. De oorlogspremier droeg de mondprothese om slissen tegen te gaan. De hoogste bieder had er 21.000 euro voor over.
„Voor eigendommen van Churchill worden steevast enorme bedragen betaald”, zegt Jacco Scheper, veilingmeester van Heritage Auctions Europe, dat ook veel voorwerpen van beroemdheden veilt. „Twee jaar geleden betaalde iemand 35.000 euro voor een sigaren- en hoedendoos, bagagelabels, foto’s en een paar brieven van Churchill. Op zich vind ik dat niet vreemd. Hij is verbonden met de bekendste gebeurtenis in de twintigste eeuw: de Tweede Wereldoorlog en Churchill is daarmee een icoon. Iets persoonlijks van hem in bezit hebben, is aantrekkelijk voor veel mensen, zelfs zijn kunstgebit.”
Ook van koningin Elizabeth zijn eerder al meerdere eigendommen geveild. Een jurk die ze als prinses droeg, dus voor haar inhuldiging in 1952, wisselde in 2018 voor ruim 21.500 euro van eigenaar. Voor haar militaire rijbewijs uit 1945 –tijdens de laatste fase van de Tweede Wereldoorlog was ze monteur in het Britse leger– werd ruim 11.000 euro betaald. Het meest opzienbarende koninklijke object, dat in 2015 ter veiling werd ingebracht, was een punt van de uit 1947 stammende bruidstaart van prinses Elizabeth en prins Philip. Een Britse vrouw, wier vader bij het huwelijk aanwezig was, had het al die tijd bewaard. Op de veiling leverde de bijna 70 jaar oude taartpunt 690 euro op. Schepers: „De kopers van dat stuk taart moeten wel verwoede koningshuisfans zijn. Voor hen heeft dat bedorven gebak historische en emotionele waarde.”
Kopers van eigendommen van beroemdheden zijn sowieso vaak bewonderaars van die specifieke persoon, volgens de veilingmeester. „Een persoonlijk object heeft dan dezelfde betekenis als een relikwie, die vaak door kloosters werden bewaard. De eigenaar bezit een stukje van zijn of haar idool of historische held.”
Het dichtst in de buurt van een vroegere relikwie komen de plukjes haar van bekendheden uit de politieke en vooral de film- en muziekwereld. Een ingelijst plukje haar van de eerste president van de Verenigde Staten, George Washington (1732–1799), werd in 2008 geveild voor 2100 euro… Voor een beetje haar van bekende popzangers David Bowie en Elvis Presley betaalden fans de afgelopen jaren afzonderlijk rond de 15.000 euro.
Afgoden
Het hoge ”relikwieëngehalte” speelt bij dit soort veilingen een grote rol. Veel mensen zien vooral artiesten en acteurs als moderne afgoden. Volgens dominee Niels Gillebaard, predikant van de protestantse gemeente Heemskerk, heeft dat te maken met de zoektocht van velen naar betekenis en richting in het leven. „Mensen zoeken naar voorbeelden en vinden die in popsterren, sporthelden of maatschappelijke personen. An sich zie ik geen probleem in het verzamelen van objecten die mensen interessant of leuk vinden. Zo’n Range Rover van de Britse oud-vorstin kan een waardevol item zijn voor liefhebbers of past in een autoverzameling van een vermogend persoon. Als het een echte bewonderaar van het Britse koningshuis is, kan zo’n auto een tastbaar aandenken zijn, iets waar zij nog zelf in gereden heeft.”
Het wordt anders als dergelijke objecten een dominante plaats innemen, zegt de predikant. „Als mensen door zo’n hobby in geldproblemen komen of hun huwelijken gaan eraan kapot, is het tijd voor bezinning op wat het belangrijkste is in je leven.” Gillebaard ziet dat naast personen –en dus het kopen van iets dat van hen is geweest– ook geld, macht en politieke denkbeelden als godheid kunnen gaan functioneren. „Als dat gebeurt raakt het leven van mensen uit het lood, er ontstaat er onbalans en daarin kunnen mensen zichzelf verliezen. Iemand is erdoor bezeten, zeggen ze dan.”
Gillebaard refereert aan de Bijbel, die het bestaan van deze afgoden bevestigt. „Psalm 97 vers 9 zegt: U, HEER, bent de Hoogste op heel de aarde, boven alle goden hoog verheven. Jezus spreekt in Mattheüs 6 over het aanbidden van de Mammon, de geldgod, met de toevoeging dat je niet twee heren kunt dienen. De Bijbelse boodschap is dat die andere goden het niet goed met je voor hebben en roept daarom op te vertrouwen op de Eeuwige. Als predikant probeer ik jongere generaties op dat pad te houden of te brengen, waarbij voor mij de kern is dat Jezus het hoogste voorbeeld is om na te volgen.”