De Europese Commissie heeft een speciaal programma ontwikkeld om zes landen op de Westelijke Balkan hecht aan de EU te verbinden nog voordat ze wellicht EU-lid worden. Op die manier moet worden voorkomen dat deze landen door armoede en corruptie wellicht de kant kiezen van andere grootmachten, zoals Rusland of China, in plaats van de EU.
Het gaat om Albanië, Montenegro, Bosnië-Herzegovina, Noord-Macedonië, Servië en Kosovo. De meeste van deze landen zijn al kandidaat-EU-lid. Sommige zelfs al jaren.
Op termijn is EU-lidmaatschap voor al deze landen mogelijk, als daarvoor alle procedures worden doorlopen. Het nieuwe groeiprogramma voor de Westelijke Balkan zou intussen een zinvolle tussenstap zijn om de welvaart in de regio te verbeteren. Kern van het plan is dat deze Balkanlanden onder bepaalde voorwaarden toegang krijgen tot de vrije markt van de EU. Andersom moeten ze ook met elkaar een vrije markt aangaan. Om deze Balkanlanden te helpen om aan de EU-eisen voor de gemeenschappelijke markt te voldoen, krijgen zij samen 6 miljard euro aan financiële EU-steun in de vorm van directe hulp en leningen. De daardoor verhoogde welvaart in deze landen ziet de commissie als een voordeel voor de huidige EU-landen. Die krijgen hierdoor een grotere gezamenlijke markt.
Behalve het economische doel is er bovenal het veiligheidsstreven. Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen heeft woensdag het nieuwe programma verklaard door erop te wijzen dat de EU „een beslissende periode” doormaakt. Dit geldt volgens haar ook voor de landen die eventueel lid willen worden van de unie. Kandidaten moeten „kiezen aan welke kant ze staan”, voor of tegen de EU.
