De 18-jarige Ofir Engel, die op 7 oktober door Hamas werd ontvoerd, heeft via een spoedprocedure een Nederlands paspoort gekregen. Helpt de dubbele nationaliteit om hem vrij te krijgen uit de Gazastrook?
„Als je in handen van Hamas bent, wat is je leven dan nog waard?” vroeg Ofirs opa Yosef Avi Yair Engel zich vorige week al af in het Reformatorisch Dagblad. Hij vertelde toen hoe zijn kleinzoon naar kibboets Be’eri reisde om het einde van het Loofhuttenfeest en Simchat Tora bij zijn vriendin te vieren. Vanuit de schuilkelder werd hij, samen met zijn schoonvader, bruut ontvoerd door Palestijnse terroristen. „We kunnen alleen maar hopen dat hij terugkomt. We móéten hopen”, zei de van oorsprong Nederlandse Engel.
Donderdag werd bekend dat Ofir de Nederlandse nationaliteit heeft gekregen. De jongeman kon het paspoort „op basis van zijn familieband” deze week krijgen, laat het ministerie van Buitenlandse Zaken weten. Het idee is dat gijzelaars met een dubbele nationaliteit vanwege internationale druk eerder kans maken op vrijlating.
Internationaal vredesonderhandelaar Fleur Ravensbergen, die ook ervaring heeft in gijzelingszaken, vraagt zich sterk af of de jongeman daadwerkelijk levend thuiskomt. „Ik hoop dat het helpt, maar ik vrees dat het er in de praktijk niet goed uitziet voor hem. Als het grondoffensief begint, is het onderhandelen sowieso voorbij.”
Selecteren
Hamas heeft eerder gezegd dat ze gijzelaars met een buitenlandse nationaliteit vrijlaten, alleen dat de omstandigheden daar nu niet naar zijn. „De kans op vrijlating is dus groter als iemand niet als Israëlisch wordt gezien, maar of Hamas dat ook daadwerkelijk doet, is de grote vraag.” Ander lichtpuntje is dat in het verleden niet-Israëlische gijzelaars zijn vrijgelaten. Of dat nu ook gebeurt, hangt volgens Ravensbergen af van het doel van de gijzeling.
„Als Hamas bijvoorbeeld een grote groep gevangen wil ruilen, kunnen ze een soldaat ontvoeren. Dat heeft in het verleden gewerkt. Op 7 oktober is echter iets anders gebeurd: ook ouderen, vrouwen, kinderen en mensen met een slechte gezondheid zijn meegenomen.” De vraag is dus of Hamas iets voor die gijzeling terug wil krijgen, legt ze uit. „In de chaos kan besloten zijn om niet te selecteren. Maar het kan ook strategie zijn om zo veel mogelijk mensen mee te nemen, zonder dat het uitmaakt wie, om zo veel mogelijk impact te maken.”
Wanhoopsactie
Hoewel Ravensbergen er een hard hoofd in heeft dat de naturalisatie effect heeft op de vrijlating van Ofir, begrijpt ze wel dat zijn familie deze kans aangrijpt. „Het zal de situatie waarschijnlijk niet erger maken voor hem. De familie heeft een gok genomen op basis van wat Hamas heeft gezegd en ook in het verleden gedaan. Maar ik vrees dat de realiteit het nu anders maakt. Het is een beetje een wanhoopsactie.” Ze wijst er ook op dat na de ontvoering geen tekenen van leven van de jongeman meer zijn vernomen.
De Nederlandse overheid kan volgens Ravensbergen op dit moment het beste in samenwerking met Amerika proberen gegijzelden terug te krijgen. Het is wel van belang dat onderhandelingen stilgehouden worden, stelt ze. „Als bekend wordt dat een land concessies doet of geld betaalt om mensen vrij te krijgen, kan ze dat ook meer doelwit maken van ontvoerders.”
Rutte
„Heftig en aangrijpend” noemde demissionair premier Mark Rutte het feit dat onder de ontvoerden in Gaza iemand is met een Nederlandse nationaliteit. Hij betuigt zijn medeleven aan de dierbaren van Ofir en zegt dat hij samen met minister Hanke Bruins Slot (Buitenlandse Zaken) en „regionale partners” eraan werkt om te zorgen dat de gegijzelden worden vrijgelaten.
Het CIDI, het Centrum Informatie en Documentatie Israël, roept de Nederlandse regering op in actie te komen voor Ofir en andere gegijzelden.
