President Volodymyr Zelensky werd vorige week met alle egards door zijn Amerikaanse ambtgenoot behandeld toen hij de Verenigde Staten bezocht. Het ceremonieel bij de ontvangst was overdadiger dan bij veel andere wereldleiders die een bezoek brengen. Maar tijdens het gesprek met Zelensky maakte Biden duidelijk dat hij zich zorgen maakt over de ontwikkelingen binnen het Congres. Weliswaar is nog een meerderheid voorstander van hulp aan Oekraïne, maar het draagvlak slinkt.

Illustratief was het verschil met de ontvangst tijdens het vorige bezoek van Zelensky. Toen kwam het Congres in een verenigde zitting bijeen en kreeg Zelensky een staande ovatie. De Republikeinse voorzitter van het Huis, Kevin McCarthy, wees dit keer een verzoek voor een gezamenlijke zitting af. Hij zei dat daarvoor in de agenda van het Huis geen ruimte was. Dat was ook niet het enige signaal. McCarthy voegde zich ook niet bij Hakeem Jeffries, de Democratische minderheidsleider van het Huis toen die Zelensky bij aankomst begroette.

McCarthy ’s afwezigheid had er vooral mee te maken dat hij de groep Republikeinen die een punt achter de steun aan Oekraïne wil zetten, niet tegen zich in het harnas wilde jagen door Zelensky omstandig te begroeten. Weliswaar is deze groep in het Huis klein, maar ze is voldoende om blokkades op te werpen als het gaat om goedkeuring van de uitgaven voor hulp aan Kyiv. Daardoor is het lang niet zeker of er snel groen licht komt voor de 24 miljard dollar aan extra steun.

Acuut gevaar

Instemming met deze steun hangt samen met de goedkeuring van de begroting voor komend jaar. Het overleg daarover zit muurvast, mede door de onverzettelijkheid van de rechterflank van de Republikeinen. Die wil op allerlei beleidspunten een ombuiging, waar de Democraten weer tegen zijn. Omdat de Republikeinen maar een meerderheid van vijf zetels in het Huis hebben, zit McCarthy klem. Donderdagavond is met een kleine meerderheid via een speciale wet geregeld dat de steunverlening aan Oekraïne kan worden voortgezet.

Behalve dit acute gevaar voor hulp aan Oekraïne viel vorige week ook op dat Zelensky tijdens zijn bezoek aan Washington voor het eerst werd geconfronteerd met vragen naar het eindspel dat Oekraïne voor ogen heeft. Recent schreven zes Republikeinse senatoren en 23 afgevaardigden een brief aan het Witte Huis, waarin zij zich beklagen over Bidens steun aan Oekraïne omdat die zonder duidelijk einde is. „Hoe gaat het tegenoffensief? Staat Oekraïne er beter voor dan zes maanden geleden”, vroegen zij. „Wat is de strategie en wat is de exit-strategie van de president?”

Die geluiden klinken ook in de Amerikaanse samenleving, eerst en vooral bij aanhangers van oud-president Donald Trump, maar ook bij Democraten. Weliswaar is de meerderheid in de VS nog voorstander van hulp aan Kyiv maar de grote middenklasse denkt in toenemende mate dat de Europeanen hun zaken zelf moeten regelen.