Nayef al-Sudari mag zich de eerste Saudische ambassadeur bij de Palestijnse Autoriteit noemen. Hij bood dinsdag zijn geloofsbrieven in Ramallah aan de Palestijnse leider Mahmud Abbas aan. Hij blijft voorlopig in Jordanië wonen en zal in voorkomende gevallen naar de Palestijnse gebieden afreizen.

Op dezelfde dag beleefde het Midden-Oosten nóg een primeur. De Israëlische minister van Toerisme, Haim Katz, arriveerde met een delegatie in de Saudische hoofdstad Riyad om deel te nemen aan een VN-conferentie over toerisme. Het is voor het eerst dat een Israëlische bewindsman het koninkrijk bezoekt.

De ontwikkelingen komen op een moment dat de geruchten over een mogelijk vredesakkoord tussen Israël en Saudi-Arabië steeds sterker worden. De Saudische kroonprins Mohammed bin Salman zei onlangs nog dat een deal tussen Riyad en Jeruzalem „elke dag een stapje dichterbij komt”. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu en de Amerikaanse president Joe Biden lieten zich vorige week tijdens een ontmoeting eveneens optimistisch uit over de mogelijkheid van een akkoord.

Belangrijke obstakels

Er ligt echter een aantal belangrijke obstakels op de weg naar normalisering. Saudi-Arabië heeft altijd benadrukt dat een deal met Israël afhankelijk is van de stichting van een Palestijnse staat. De kersverse Saudische ambassadeur liet daar dinsdag in Ramallah ook geen enkele twijfel over bestaan. Een Palestijnse staat, met Oost-Jeruzalem als hoofdstad, zal een van de pijlers onder een overeenkomst met Israël zijn, zei hij. Om dat te onderstrepen kondigde hij aan dat het koninkrijk overweegt een consulaat in Oost-Jeruzalem te openen. Daar zal wel toestemming van de Israëlische autoriteiten voor nodig zijn.

Saudi-Arabië wil echter ook heel graag een defensiepact met de Verenigde Staten overeenkomen. Onderdeel van zo’n deal is Amerikaanse toestemming voor een beperkt Saudisch atoomprogramma, als tegenwicht voor de Iraanse nucleaire ambities. Dat laatste baart Israël weer grote zorgen. Op zijn beurt eist Washington dat Riyad vrede met Jeruzalem sluit. Biden kan een diplomatiek succes goed gebruiken in de aanloop naar de presidentsverkiezingen van volgend jaar. Zo grijpen alle wensen en belangen van de belangrijkste spelers in dit geopolitieke spel in elkaar.

Tussen al die wensen en belangen speelt echter ook een politieke en maatschappelijke realiteit. Met de huidige rechts-religieuze regering in Israël liggen concessies aan de Palestijnen niet voor de hand. En al helemaal niet de stichting van een Palestijnse staat en het opgeven van een deel van Jeruzalem. De Saudische bevolking zal het afvallen van de Palestijnen als verraad beschouwen, wat voor veel binnenlandse onrust kan zorgen.

Het is de vraag hoe de partijen met die realiteit omgaan.