De Haagse horzel blijft nog even op zijn post en dat niet alleen. Hij gaat medestanders om zich heen verzamelen en begint een eigen partij: Nieuw Sociaal Contract.

Onvermijdelijk roept dat de vraag op naar de haalbaarheid van deze nieuwe stap. Kan zo’n nieuwe partij na de komende verkiezingen iets uitrichten in de Tweede Kamer en de rest van het land, en zo ja: Wat?

Bij het blootleggen van de toeslagenaffaire trok Omtzigt zij aan zij op met het inmiddels afgezwaaide Kamerlid Renske Leijten van de SP. Dat was geen toeval: hij en de Socialistische Partij hebben het nodige gemeen. Alle twee opereren ze vanuit een stevige analyse van wat er mis is met de Haagse besluitvorming: daarin klinkt de stem van de burger veel te weinig door.

Om dat te herstellen, pleit de SP voor nieuwe vormen van democratisch eigenaarschap van publieke instituties en (semi-)overheidsorganisaties. Ook Omtzigt heeft al een heel inhoudelijk programma dat moet zorgen voor meer bestuurlijke vernieuwing, zijn grote speerpunt. Het gaat om het op de schop nemen van het kiesstelsel, zodat het gros van de Kamerleden voortaan wordt gekozen via provinciale kiesdistricten, én om de komst van een nieuw, constitutioneel hof.

Omtzigt en de SP willen verder inzetten op een hogere burgerparticipatie in de strijd tegen de almaar groeiende bestaansonzekerheid.

Het doorvoeren van dergelijke veranderingen kost echter tijd, veel tijd. De SP, intussen alweer bijna 30 jaar present in de volksvertegenwoordiging, drukte een stempel op de discussies over de topsalarissen in de publieke sector en de wachtgeldregelingen voor politici. Maar het door de partij bepleite Nationaal Zorgfonds kwam er niet, het correctief referendum evenmin.

Waar Omtzigt als solistisch opererend Kamerlid nog geregeld kans zag een heel ministerie op de kast te krijgen, wacht hem met Nieuw Sociaal Contract een veel lastiger klus. Zoals: leidinggeven, delegeren en prioriteiten stellen. Maar ook: samenwerken, coalities smeden en meerderheden vinden voor zijn vernieuwingsagenda. Dat brengt de Twentse parel in het Haagse parlement in een lastige spagaat. Moet hij tempo maken en al in campagnetijd proberen tot een akkoord te komen met andere Haagse kopstukken? Of kiezen voor meer behoedzaamheid?

Het siert Omtzigt zeer dat hij het bijltje er niet bij neergooit, maar dat doet niets af aan de conclusie dat deze stap gewaagd is. En de vraag oproept of het Kamerlid zijn imposante loopbaan toch niet beter had kunnen vervolgen onder de vleugels van de partij die inmiddels snakt naar zijn terugkeer: het CDA.