Het was wereldnieuws vorige maand: de Amerikaanse militair Travis King rende tijdens een tour van het inter-Koreaanse grensgebied naar Noord-Korea. Sindsdien werd er niets meer van hem vernomen. Afgelopen woensdag doorbrak Pyongyang de stilte.
King zou de grens zijn overgestoken vanwege „onmenselijke misstanden en racisme binnen de Amerikaanse krijgsmacht”, aldus Noord-Koreaanse staatsmedia.
De zwarte militair (23) zegt dat hij tot zijn actie kwam door „desillusie met de ongelijkheid in de Amerikaanse samenleving”. Hij zoekt asiel in Noord-Korea of een ander land, aldus staatspersbureau KCNA. De Noord-Koreaanse autoriteiten zouden nog bezig zijn met een onderzoek naar King.
Bij het bericht werden geen foto’s of videobeelden gedeeld, waardoor het niet is vast te stellen of King de aan hem toegeschreven uitspraken daadwerkelijk heeft gedaan. Ook deelde KCNA het nieuws alleen in de op het buitenland gerichte kanalen – en niet in propagandakanalen die zich focussen op de eigen bevolking.
Eerder deze maand zeiden familieleden tegenover ABC News dat King inderdaad worstelde met discriminatie en racisme in militaire dienst. Ook zou hij na een korte gevangenisstraf problemen hebben gehad met zijn geestelijke gezondheid. Kings oom zei dat hij in een telefoongesprek niet als zichzelf klonk. De man werkte sinds januari 2021 voor het Amerikaanse leger.
De militair zat twee maanden in detentie nadat hij drie politieauto’s had beschadigd. Ook zou hij een Zuid-Koreaanse burger hebben mishandeld en politieagenten hebben uitgescholden terwijl hij onder invloed was. Hij stond om het punt teruggestuurd te worden naar de VS voor „disciplinaire maatregelen”, maar miste zijn vlucht, sloot aan bij een tour en rende Noord-Korea in.
Ook voordat er ook maar iets bekend was over de beweegredenen van King werd aangenomen dat het Kim-regime zou proberen een slaatje te slaan uit het incident. Wat Pyongyang ook besluit met King te doen, er zal propagandawaarde uit getrokken worden.
KCNA benadrukte dat King het land „illegaal binnengekomen” is, wat de mogelijkheid openhoudt hem te vervolgen. Het ligt niet voor de hand om hem zwaar te straffen, omdat hij verder geen vergrijpen heeft begaan in Noord-Korea. Omdat Kings rang laag is, wordt niet verwacht dat hij veel inlichtingenwaarde heeft voor Pyongyang. Wel kan hij informatie delen over Amerikaanse militairen die dienen in het grensgebied met Noord-Korea en tactische posities prijsgeven.
Noord-Korea gebruikt vaker bestaande misstanden in het buitenland voor eigen propaganda. Dat gebeurde herhaaldelijk met racistische incidenten in de Verenigde Staten en met de achtergestelde sociale positie van en politiegeweld tegen zwarte burgers. Dat wil overigens niet zeggen dat Pyongyang zich zelf niet schuldig maakt aan racistische uitingen. In de op het binnenland gerichte propaganda vergeleek KCNA toenmalig president Barack Obama eerder met „een zwarte aap die thuishoort in de dierentuin”.
Tot nu toe hield Pyongyang de lippen stijf op elkaar wat betreft de opmerkelijke oversteek van King. De VS waren iets mededeelzamer. Bevestigd werd dat King was overgestoken naar Noord-Korea en dat er na enige tijd contact was gelegd met Pyongyang, maar dat was het ook wel. Volgens het Pentagon wordt alles gedaan om ervoor te zorgen dat de militair veilig kan terugkeren naar de VS.
Verlengstuk
Kings actie is niet uniek. In de jaren zestig liepen vier Amerikaanse militairen over naar Noord-Korea, waar ze onder meer werden ingezet in de filmindustrie, om als acteurs de „imperialistische slechteriken” te spelen. Slechts één van hen kon decennia later het land levend verlaten. In 1979 en 1982 liepen nog twee Amerikaanse soldaten over.
Bekender zijn de voorbeelden van Amerikaanse toeristen of hulpverleners die werden opgepakt terwijl ze zich al in Noord-Korea bevonden. Vaak werden zij met een schijnproces veroordeeld, waarbij zij dikwijls ervan werden beschuldigd een verlengstuk te zijn van Washington om het Noord-Koreaanse regime omver te werpen. Vervolgens werden Amerikaanse hoogwaardigheidsbekleders als Jimmy Carter, Bill Clinton, James Clapper en Mike Pompeo naar Pyongyang gestuurd om hen vrij te krijgen.
Onbekend is waarom Pyongyang nu de uitspraken van King publiceert. Donderdag stond een stemming in de VN-Veiligheidsraad over de mensenrechtenschendingen in Noord-Korea op de rol. Mogelijk probeerde het Kim-regime met Kings aantijgingen erop te wijzen dat de VS wel met de beschuldigende vinger naar Noord-Korea kunnen wijzen, maar zelf ook niet vrij zijn van misstanden.