De voordracht is spraakmakend. De Amerikaanse president Joe Biden nomineert Lisa Franchetti (59) als hoogste baas van de US Navy, na pensionering van admiraal Michael M. Gilday. De Amerikaanse Senaat moet nog groen licht geven voor de benoeming.

Bij beëdiging zwaait admiraal Franchetti –in Nederland luitenant-admiraal– de scepter over pakweg 350.000 militairen in actieve dienst, 100.000 reservisten en 280.000 man burgerpersoneel. Ze krijgt 480 oorlogsschepen en ruim 2600 vliegtuigen onder haar hoede.

De marinevrouw staat haar mannetje. Franchetti voerde amper vijf weken het bevel over de Zesde Vloot van de Amerikaanse marine toen onder haar commando de aanvalsonderzeeër USS John Warner Tomahawk-kruisraketten afvuurde richting de Syrische president Bashar al-Assad.

Franchetti, destijds admiraal met drie sterren, kreeg in april 2018 opdracht van het Pentagon vanaf de Middellandse Zee de aanval te openen op Syrië, nadat president Assad chemische wapens inzette tegen zijn burgers. De missie onder leiding van de toenmalige president Donald Trump was een succes.

Na haar functie als commandant van de Zesde Vloot werd Franchetti directeur voor strategie, planning en beleid bij de top van de marine. Begin september trad ze aan als plaatsvervangend commandant van de Amerikaanse marine.

En nu draagt Biden haar voor als de 33e bevelhebber over de maritieme strijdkrachten van de VS, oftewel de Chief of Naval Operations (CNO). Daarmee kan ze de eerste vrouw worden die op het hoogste niveau een Amerikaans legeronderdeel leidt.

Journalist

Lisa Marie Franchetti, geboren in 1964, groeide op Rochester in de staat New York. In 1981 ging ze studeren aan de Northwestern University in Chicago. Haar droom was journalist worden. Om haar studie te bekostigen, meldde ze zich als reservist bij de marine. En daar bleef ze uiteindelijk hangen.

In 38 jaar marine bouwde ze een kloeke staat van dienst op. Franchetti was eerste officier op de torpedobootjager USS Stout en aansluitend commandant van de torpedobootjager USS Ross. Op de Middellandse Zee nam ze deel aan de strijd tegen het internationaal terrorisme.

Franchetti is waarschijnlijk een van de „beste, veelzijdige” officieren die we als marinebaas zouden kunnen inzetten, zegt viceadmiraal b.d. Nora Tyson. „Dat komt omdat ze over leiderschapskwaliteiten beschikt en veel ervaring heeft opgedaan in het werken met bondgenoten over de hele wereld.”

Dierentuin

In het tijdschrift Northwestern University sprak Franchetti over het evenwicht tussen haar werk en haar privéleven als moeder en echtgenoot. „Toen ik jonger was, dacht ik: Dit kan ik allemaal tegelijk.” Bij het ouder worden besefte ze echter dat het goed is zich te focussen. „Volgende week neem ik een vrije dag en ga ik met mijn gezin naar de dierentuin.”

De benoeming van Franchetti is nog geen gelopen race. De Republikeinse senator Tommy Tuberville dwarsboomt al vier maanden lang meer dan 250 hoge militaire benoemingen. Tuberville is –samen met een groot aantal andere senatoren– tegenstander van het verlof en de reisvergoeding die het Pentagon verstrekt aan militairen die naar een andere staat moeten reizen voor een abortus. Wanneer de Senaat daarom kan instemmen met de nominatie is niet bekend.

Nederland

In Nederland ligt een vrouwelijk commandant der zeestrijdkrachten nog niet direct voor de hand. De hoogste vrouwelijke marineofficier is commandeur Jeanette Morang.

Sinds begin 2023 is Morang commandant van de Netherlands Maritime Forces (NLMARFOR), de operationele staf die mariniers en vloot aanstuurt. Vorig jaar voerde ze als eerste Nederlandse vrouw het bevel over de NAVO-vloot die de Russen moet afschrikken.