Hoe kan de brand op het vrachtschip zijn ontstaan?

Als de oorzaak een EV is, zijn een productiefout, overbelading van de accu, een defect batterijmanagementsysteem of een kapotte accucel waardoor inwendig kortsluiting de meest waarschijnlijke oorzaak. Andere oorzaken voor brand bij een EV kunnen het gebruik van gerepareerde of defecte laadkabels zijn of het opladen aan ongeschikte elektrische installaties. Maar die zijn op het schip niet aan de orde geweest.

Uit nieuwe berichtgeving volgde woensdagmiddag dat de oorzaak waarschijnlijk een brandstofauto is geweest in de buurt van een EV.

Hoe komt het dat het blussen zo moeizaam gaat?

Het blussen van een brandende elektrische auto is niet eenvoudig. Dat heeft te maken met de lithiumaccu’s die in zo’n auto zitten. Vooral brandende lithium-ionaccu’s zijn moeilijk te blussen. Wanneer een accu kortsluiting maakt, gaat hij roken en bereikt hij in een fractie van een seconde een temperatuur van 1000 graden Celsius. Vervolgens ontstaat een kettingreactie. De aangrenzende accucellen raken door de hitte ook in brand of ze exploderen.

Als de accu’s schijnbaar zijn geblust, kunnen ze spontaan weer ontvlammen. „Dit komt door de zogenaamde thermal runway, een chemisch proces waarbij batterijcellen in het accupakket opwarmen”, legt Tom Hessels, adviseur energie- en transportveiligheid bij het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid uit. „Hierdoor worden andere cellen ook warm, waardoor ook deze in thermal runway raken. De thermal runway breidt zich op deze manier uit door het hele batterijpakket.” De brand voedt zichzelf.

Hoe gaat de brandweer om met brandende lithiumaccu’s?

De enige effectieve manier is eigenlijk om de batterij langdurig onder te dompelen in water, stelt Hessels. „Maar deze auto’s zijn zo gebouwd dat water niet bij de batterij kan komen. „Als je door een plas water rijdt, wil je niet dat water de batterij in komt. Daarom is koeling van de individuele accucellen van buitenaf zeer lastig.”

De Duitse brandweer heeft daarom de bluslans ontwikkeld. Als delen van een aandrijfaccu vlam vatten, kan de brandweer de lans direct in de accubehuizing boren. „We blussen in de batterij om te voorkomen dat de brand overslaat naar andere accucellen”, legt Markus Egelhaaf van het Duitse expertisecentrum Dekra uit.

Gaat deze blustechniek helpen bij het blussen van de brand op de Fremantle Highway?

Bij dit soort branden moet het scheepspersoneel en de brandweer „razendsnel” kunnen optreden, omdat de brand zich enorm snel kan verspreiden. „Zodra het incident zich heeft uitgebreid en is geëscaleerd, zijn er op open zee nagenoeg geen mogelijkheden meer om de brand te onderdrukken”, vermoedt Hessels.

„De meeste schepen hebben geen adequate bescherming, en evenmin voldoende mogelijkheden voor vroegtijdige waarschuwing of blusmiddelen om dergelijke branden op volle zee te bestrijden”, zegt Justus Heinrich, scheepvaartexpert bij de Duitse verzekeraar AGCS.

De enige mogelijkheid om de brand te bestrijden is om het schip te vullen met water tot de accu’s zijn afgekoeld. Het kan een hele dag duren voordat alle cellen zijn afgekoeld en de kettingreactie is uitgewoed. Het plan is dan ook geopperd om het schip gecontroleerd te laten zinken.

Zijn EV’s brandgevaarlijker dan een benzine- of dieselauto?

Niet per se. „Elektrische auto’s raken niet vaker in brand dan auto’s met verbrandingsmotoren, maar de brand is wel anders”, weet Jörg Asmussen, directeur van de Duitse verzekeraarskoepel GDV. Volgens het Nederlandse EV-kenniscentrum zijn EV’s juist veiliger dan brandstofauto’s, omdat hun brandveiligheid zorgvuldig wordt getest voordat ze de fabriek verlaten.

Elektrische auto’s vatten zelden vlam, maar dergelijke incidenten trekken wel veel aandacht. Ze halen wel vaker het nieuws dan brandende auto’s op benzine of diesel. Dat komt vooral doordat ze nog relatief nieuw zijn en daarom onder een vergrootglas liggen, vermoedt de ANWB. „Feit is dat volgens onze bevindingen e-auto’s geen groter risico op brand vormen dan conventioneel aangedreven auto’s”, zegt onderzoeker Markus Egelhaaf van expertisecentrum Dekra.

Uit cijfers van Amerikaanse verzekeraars blijkt de kans dat een EV in brand vliegt 0,025 procent is, een brandstofauto loopt 1,5 procent kans en een hybride-auto 3,5 procent. EV’s die het minst brandveilig zijn, zijn volgens het onderzoek de Hyundai Kona en het duo Chevrolet Bolt/Opel Ampera-e.

Zijn EV’s wel veilig bij aanrijdingen?

Het is zeer onwaarschijnlijk dat een EV na een ongeval in brand vliegt. Volgens de ADAC (de Duitse ANWB) en testinstituut Dekra doen zulke auto’s het vaak beter in botsproeven dan conventioneel aangedreven auto’s. „De schadepatronen uit de crashtests zijn vergelijkbaar met die van conventioneel aangedreven voertuigen”, stelt Markus Egelhaaf van Dekra. Zo wordt bij een ongeval binnen zeer korte tijd de voeding van de accu uitgeschakeld. Ondanks de enorme vervorming van de aandrijfbatterij is er geen brand uitgebroken.

Bij zeer zware aanrijdingen zouden branden in EV’s zich langzamer uitbreiden dan bij conventioneel aangedreven voertuigen. Dat komt omdat er geen brandbare vloeistoffen uit gecrashte EV’s kunnen stromen, in tegenstelling tot brandstofauto’s, waarin zich een tank met benzine of diesel bevindt.

Hoe zijn branden als op de Fremantle Highway te beheersen?

Bijvoorbeeld door elektrische voertuigen te vervoeren in containers die volledig kunnen worden gevuld met water in geval van een accubrand. Deze techniek gebruikt accureparatiebedrijf Nowos in Amersfoort in overleg met de plaatselijke brandweer.

Jörg Asmussen van de Duitse verzekeraarskoepel GDV bepleit behalve de concentionele blussystemen met CO2-schuim ook een systeem dat bij accubrand onder hoge druk watermist in het schip vernevelt. „Dat zou kunnen helpen om het gevaar van een brandende elektrische auto beheersbaar te maken.”