Tien F-16’s, verwijzend naar de jubileumjaren, vliegen vrijdag boven de Brusselse straten. De luchtmacht trakteert de koning op een luchtshow. Tussen de 1345 militairen die aan het defilé deelnemen lopen ook twee kinderen van de koning mee: prinses Elisabeth en prins Gabriël. En verder is voor het eerst in tien jaar Filips vader, koning Albert, aanwezig bij de viering.

Voor Belgische begrippen wordt er op deze feestdag groots uitgepakt. Heel anders dan bij de inhuldiging in 2013, toen Filip als nieuwe koning in sobere setting de eed aflegde. De ceremonie was met weinig pracht en praal omgeven. Zelfs buitenlandse gasten ontbraken in Brussel. De nationale feestdag had als extra element nog een balkonscène, maar dat was het dan. Totaal anders dan de troonswisseling die Nederland tweeënhalve maand eerder meemaakte.

Net als Willem-Alexander maakte de vorst afgelopen decennium het nodige mee: overstromingen waarbij 41 doden te betreuren waren, aanslagen op een vliegveld en metrostation in Brussel, de coronacrisis, de oorlog in Oekraïne. „Onze koning heeft daarbij altijd een verbindende rol opgenomen in zijn communicatie”, zei minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden terugblikkend. „Dat willen we graag vieren.”

Houterig

Dansend op straat of joelend in een sportstadion, zoals Nederlanders hun koning weleens zien, zul je Filip niet snel aantreffen. Hoewel de Belgische koning bij Nederlanders wat saai en houterig overkomt, is hij in eigen land geliefd. Vanzelf ging dat niet. „Hij kan het niet”, zei een grootmaarschalk in 1991. Die vernederende woorden achtervolgden Filip jarenlang en beschadigen de kroonprins en zijn imago fors.

Voor het grote publiek leek de uitspraak te worden bevestigd toen na de dood van zijn oom Boudewijn niet Filip, maar diens vader Albert koning werd. Ondanks de kritiek in de pers en het wegvallen van zijn geliefde oom, knokt de kroonprins om alsnog te ‘slagen’ voor zijn voorbereiding op het koningschap.

Mathilde, zijn vrouw, helpt hem daarbij. Dankzij haar verliest Filip zijn ergste schuchterheid en komt hij minder star over.

Halfzus

Tegen het einde van zijn regeerperiode begint de populariteit van koning Albert de eerste barsten te vertonen. Na de kabinetsformatie in 2010 beschuldigt de Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA) hem ervan dat de partij te weinig kansen heeft gekregen om een regering te vormen. Maar Albert valt bij veel Belgen pas echt van zijn voetstuk na zijn aftreden, doordat hij zijn buitenechtelijke dochter kil de deur blijft wijzen. Pas na meerdere rechtszaken en een gedwongen DNA-test erkent de voormalige vorst eindelijk de biologische vader van Delphine te zijn.

Kort daarna is koning Filip de eerste die zijn halfzus op het paleis uitnodigt. Het levert hem veel lof op. Ook in de slepende kabinetsformaties die de Belgische politiek kenmerken oogst zijn rol waardering. Waar hij als kroonprins nog meermaals door ministers op de vingers werd getikt vanwege politieke uitspraken, weet hij zich na de verkiezingen in 2014 –de vuurdoop– partijloos op te stellen. In 2019 doorbreekt Filip een taboe door de voorzitter van het Vlaams Belang, dan de grote verkiezingswinnaar, op het paleis te ontvangen.

De koning blijkt een verbinder te zijn in een verdeeld land. Filip weet de juiste snaren te raken. Ook door als eerste Belgische vorst spijt te betuigen voor het geweld en de gruweldaden in Congo, die in de negentiende eeuw onder bewind van koning Leopold II plaatsvonden.

Superkoning

Hoe Willem-Alexander vindt dat zijn collega het doet? „Ik ben er ontzettend trots op hoe hij overal waar we geweest zijn –in Antwerpen, Brussel en Charleroi– gezien wordt als een superkoning die het land bij elkaar houdt en waar iedereen trots op kan zijn”, zei hij vorige maand na het staatsbezoek aan België. „Als je ziet dat de bevolking hem echt ziet als een symbool van eenheid en stabiliteit, als dat waar de monarchie voor staat, dan denk ik dat hij het fantastisch doet”, aldus de vorst.