Een jonge twintiger belandt in de Amsterdamse Bijlmer in de gevangenis. In zijn cel leest hij voor het eerst in een Bijbel. Als hij op vrije voeten komt, ziet hij na vijf minuten op straat een bord: ”Gratis Bijbelboek”. Hij stapt meteen op de bijbehorende kraam af om een exemplaar te vragen.
Het is een van de vele verhalen die vrijwilligers van Kruispunt Bijlmer, een evangelisatieproject van de Hersteld Hervormde Kerk (HHK), op een zonnige zaterdag in juni vertellen. Ze hebben hun vaste plek ingenomen op het Bijlmerplein in Amsterdam-Zuidoost. Een veelkleurig publiek van onder anderen Nederlanders, Surinamers, Ghanezen en Antillianen doet hier inkopen bij de Lidl en het Kruidvat, of geniet op een terras van koffie met gebak.
Omringd door winkels en horecagelegenheden staat de omgebouwde ambulancebus van Kruispunt Bijlmer met het opschrift: ”Ben jij veilig? Jezus redt!” Voor de bus staat een boekentafel, onder een gele luifel met de oproep ”Bekeer je tot God en geloof het Evangelie”. Bij de tafel springt de tekst ”Gratis Bijbelboek” in het oog. Er liggen Nieuwe Testamenten, Bijbels en christelijke lectuur in onder meer het Nederlands, Spaans, Papiaments en Pools. Belangstellenden kunnen gratis een Nieuwe Testament meenemen. Voor een complete Bijbel vraagt Kruispunt Bijlmer een gift van 5 euro.
Een Nederlandse vrouw bekijkt het aanbod. Ze vertelt dat ze het Bijbellezen heeft verwaarloosd en er weer mee wil beginnen. Nadat ze 5 euro heeft neergeteld, vertrekt ze met een Bijbel in de Statenvertaling. Een man in trainingspak, twee tasjes met boodschappen in de hand, vraagt om een Franse Bijbel. Een Afrikaanse vrouw neemt een kinderbijbel mee. Zo gaat het de hele ochtend door.
Kickbokstrainer
Een van de vrijwilligers is Gert-Jan van Hell. Hij is lid van de hersteld hervormde gemeente (hhg) in Driebruggen en in het dagelijks leven zinkwerker. Gestimuleerd door zijn vrouw volgde hij enkele jaren geleden een cursus evangelisatie van de HHK. Daarna raakte hij betrokken bij Kruispunt Bijlmer, dat onder meer elke eerste en derde zaterdag van de maand met de Bijbelbus op het Bijlmerplein staat.
Van Hell vertelt dat hij rond de bus vaak bijzondere ontmoetingen heeft. Zoals met die jongeman die vanwege het aanbrengen van graffiti in de cel was beland en vijf minuten na zijn vrijlating de Bijbelbus passeerde. Of de militair die eerst stellig beweerde dat God niet bestaat, maar daar na een gesprekje toch aan begon te twijfelen. Of de kickbokstrainer die geen gesprek wilde, maar wel voor 5 euro een Bijbel meenam en een visitekaartje met zijn telefoonnummer achterliet. „Twee weken later hebben we de man gebeld. Hij zei dat hij begonnen was met het lezen in de Bijbel, maar verder niet gestoord wilde worden. Dan mogen we het ook loslaten. We zaaien in het vertrouwen dat God voor de vrucht zal zorgen”, zegt Van Hell.
Talenwonder
Rond de Bijbelbus komen de vrijwilligers met tal van nationaliteiten in aanraking. „Ik heb vanochtend al meer Engels dan Nederlands gesproken”, zegt Huib Vonk Noordegraaf uit Oudewater. De varkensboer, lid van de hhg in Montfoort, raakte zo’n vier jaar geleden bij het evangelisatiewerk in de Bijlmer betrokken. Geregeld ontmoet hij er ook mensen die Nederlands noch Engels spreken.
Op een bijzondere manier blijkt er dan soms toch een gesprek mogelijk, is de ervaring van de vrijwilligers. Van Hell: „Een maand geleden kwamen er twee Roemeense vrouwen. We konden nauwelijks met hen praten, alleen een beetje via een vertaalapp. Toen stopte er ineens een vrouw uit een Romakamp, in een rolstoel. Ze sprak Nederlands en Roemeens en kon voor ons vertalen.”
Het was niet de enige keer dat er iemand passeerde die als tolk kon fungeren. Van Hell denkt ook aan een ontmoeting met een Spaanstalige vrouw die voor het eerst met de Bijbel in aanraking kwam. „Precies op dat moment stopte er een jonge knul op een fiets. Hij sprak Spaans en kon de vrouw naar een Spaanstalige gemeente in de Bijlmer doorverwijzen. Zo zien we dat God mensen zendt om onze taalproblemen weg te nemen. Het talenwonder van Pinksteren gaat door.”
Politieauto
Jos van der Hoog uit Ridderkerk studeerde godsdienst pastoraal werk aan de Christelijke Hogeschool Ede (CHE). Hij raakte in 2013 betrokken bij evangelisatiewerk in de Bijlmer en is sinds september 2022 voor twee dagen per week als evangelist aan Kruispunt Bijlmer verbonden. Daarnaast doet hij onder meer toerustingswerk op het gebied van evangelisatie binnen de HHK. Hij vertelt dat Stichting Evangelisatie Sjofar jaren geleden met het werk in de Bijlmer is begonnen en dat de HHK het in 2016 heeft overgenomen.
Intussen stopt een vrouw –fiets aan de hand, fietshelm op– bij de Bijbelkraam. „Ik wens u een heel gezegende dag”, zegt ze tegen de mannen die erbij staan. „Dank u wel, dat wensen we u ook”, reageert Van der Hoog, terwijl de vrouw alweer verder loopt. Iets verderop passeert een man –rode jas, zwarte muts– met een fiets aan de hand. Voorop zijn rijwiel staat een kooi met een vogel erin. „Een Surinaamse gewoonte”, legt Van der Hoog uit. „’s Zomers zitten er vaak allemaal mensen met een vogelkooi op het plein.”
Een politieauto rijdt stapvoets voorbij. Een agent laat het raampje wat verder zakken, wijst naar de ambulance en zegt: „Mooie bus!” „Wilt u ook een Bijbel?” reageert Van der Hoog. De agent neemt welwillend een exemplaar aan. Zijn collega achter het stuur gebaart dat hij er geen behoefte aan heeft.
Kinderclub
Het is tijd voor de lunch. De vrijwilligers gaan in een kring staan en Van der Hoog spreekt een gebed uit. Hij dankt voor de ontmoetingen van deze ochtend en bidt om een zegen voor het eten. Na de maaltijd loopt hij met een stapel flyers van de kinderclub de straat op. De club wordt van 13.00 tot 15.00 uur gehouden in buurtgebouw Mi na Mi, iets verderop. Kruispunt Bijlmer huurt de ruimte voor onder meer de kinderclub.
Terwijl Van der Hoog buiten reclame maakt voor deze activiteit zetten Jeanet van Woudenberg en Elise Knoop binnen de spullen klaar. De vrouwen, beiden lid van de hhg in Maartensdijk, vallen in voor de vaste kinderwerker, Ine de Vogel uit Elspeet, die vandaag andere verplichtingen heeft.
Een moeder loopt met haar 9-jarige zoon het gebouw binnen. Het is voor het eerst dat hij de club bezoekt. „Ik geloof in God, maar niet in een bepaalde religie. Ik geloof op mijn eigen manier”, zegt de moeder, terwijl haar zoon een kleurplaat uitzoekt.
Tegen halftwee zijn er vijf kinderen aangeschoven. De juffen beginnen met het zingen van het lied ”Lees je Bijbel, bid elke dag”. Knoop houdt een papier met de tekst omhoog. De meeste kinderen kennen het lied niet, maar proberen mee te zingen.
„Nu gaan we bidden”, zegt Knoop. „Weten jullie wat dat is?” „Ik heb een keer iemand zien bidden op een matje”, zegt een kind. „Wij bidden niet op een matje, maar vouwen onze handen en doen onze ogen dicht”, legt Knoop uit. Direct na het gebed stapt een jongen op. „Ik moet naar huis”, zegt hij. Z’n buurjongen gaat met hem mee.
Cadeau
Het gaat deze middag over Pinksteren. Op een eenvoudige manier legt Knoop uit wat Pinksteren is. Halverwege haar verhaal lopen er twee kinderen binnen. Ze pakken een stoel en luisteren mee.
Even later zet Van Woudenberg een ingepakt cadeau op tafel. „Wie wil helpen om het open te maken?” Meteen schieten diverse vingers de lucht in. Als het pakpapier is weggescheurd, komen er uit een doos onder meer een schroevendraaier, sleutel en tang tevoorschijn. Van Woudenberg legt de link naar het Bijbelverhaal. „De Heilige Geest is een cadeau van God. Als de Heilige Geest in ons hart komt, geeft Hij ons alles wat we nodig hebben om de Heere te dienen. Is dat geen mooi cadeau?”
De juffen leren de kinderen een tekst uit Romeinen aan. „Ik kan Romeinse cijfers schrijven”, zegt een jongen, die bij Romeinen niet aan de Bijbel denkt. Knoop leest de tekst voor: „Iedereen die de Naam van de Heere zal aanroepen, zal zalig worden. Romeinen 10:13.” Daarna lezen de kinderen de tekst, die op een groot vel staat, hardop. Eerst samen, daarna een voor een. Als er nog een lied gezongen is, krijgen ze limonade. Na een pauze gaat het groepje met popcorn aan de slag.
Filippus
Op het Bijlmerplein is het intussen nog drukker dan in de ochtend. Veel contacten rond de Bijbelbus zijn eenmalig, zegt vrijwilliger Van Hell. Hij vindt dat geen probleem. „We beginnen altijd met Bijbellezen en gebed. Vanochtend lazen we over Filippus en de Moorman. De ontmoeting met de Moorman duurde ook maar kort. Filippus verkondigde hem Jezus en daarna vervolgde de man zijn weg met blijdschap. Dat zien we hier soms ook gebeuren na een korte ontmoeting.”
Hoe gaat Kruispunt Bijlmer om met mensen die niet alleen interesse tonen in de Bijbel, maar ook op zondag een dienst willen bezoeken? „Dan proberen we door te verwijzen naar een gemeente in de buurt”, zegt Van der Hoog. „Twee kilometer verderop zit bijvoorbeeld de christelijke gereformeerde kerk van Ouderkerk aan de Amstel. Verder is er in de Bijlmer een vergaarbak van ongeveer 140 migrantenkerken. Met een aantal voorgangers, bijvoorbeeld van een Spaanstalige gemeente, heb ik contact. Het zijn vaak Bijbelgetrouwe christenen. Soms verwijzen we mensen naar hen door.”
Hoopt Kruispunt Bijlmer ooit eigen diensten te kunnen beleggen? Van der Hoog: „Het verlangen om hier een gemeente te stichten, is er zeker. Een paar jaar geleden zijn we begonnen met een maandelijkse zondagse samenkomst, maar het lukte toen niet daar mensen naartoe te krijgen.”
Inmiddels is het werk gaandeweg wel uitgebreid. Zo leidt Van der Hoog op maandag in Mi na Mi een Bijbelstudiegroep, met per keer tussen de vier en twaalf deelnemers. „Mijn droom is dat we in de toekomst een eigen locatie krijgen, een inloophuis waar mensen ook doordeweeks terechtkunnen. Misschien kunnen we daar ook ooit diensten houden. We proberen te luisteren naar wat de Heere wil.”
Voedselpakket
Op doordeweekse dagen brengt de evangelist bezoeken aan buurtbewoners. Die hebben zowel een missionaire en pastorale als diaconale insteek. Soms bezorgt hij een voedselpakket bij mensen. „Er is hier ontzettend veel armoede. We verwijzen ook vaak naar een christelijke voedselbank in de wijk.”
Meer dan eens is Van der Hoog verwonderd over het geloofsvertrouwen dat hij bij Bijlmerbewoners tegenkomt. „Ik bracht een keer een voedselpakket bij iemand. In plaats van te zeggen „Bedankt, Jos”, sprak deze persoon meteen een gebed uit: „Heere, ik heb het niet verdiend dat U naar mij omziet. Dag aan dag draagt U mij en verdraagt U mij. Wat bent U goed voor mij.””
Ook vrijwilliger Vonk Noordegraaf wordt meer dan eens verrast door wat hij in de Bijlmer meemaakt. Ooit moest hij een ex-prostituee die bij de Bijbelbus een inzinking kreeg, naar huis brengen. „Ik kwam bij een vieze flat, waar de armoede vanaf straalde. Op de tafel van deze vrouw lag een stukgelezen Bijbel. Ze getuigde rijk van het Woord van God.”
Het is een van de vele momenten die Vonk Noordegraaf bijbleven. „God bouwt Zijn Koninkrijk ook onder ex-prostituees en drugsverslaafden. Dat zie ik hier gebeuren. Ik kom hier bijna altijd blij en bemoedigd vandaan.”
kruispunt-bijlmer.nl
Op nogal wat plaatsen in ons land wordt er geëvangeliseerd. Vanuit evangelisatieposten, in inloophuizen, op markten, via vakantiebijbelweken. Deel 2 van een achtdelige serie.
