Welke soorten droogtes zijn er dan?

Experts onderscheiden er zeker drie. Allereerst is er de meteorologische droogte, het uitblijven van regen. Daarover klagen de meeste mensen niet. Nederland kent dan ook veel zonliefhebbers.

Weerkundigen hebben het in dit verband vooral over het neerslagtekort. Dat is het verschil tussen hoeveel regen er valt en hoeveel water er verdampt via bladeren van planten.

Tot half mei was er geen vuiltje aan de lucht als het gaat om deze vorm van droogte. Het neerslagtekort was minimaal en soms zelfs nul. Maar sinds 12 mei viel er geen spetter meer in bijvoorbeeld De Bilt. Het is daar dus al ruim een maand kurkdroog. Omdat regen nog wel even uitblijft, zal het record van aaneengesloten droge dagen uit 2007 (33 stuks) flink worden aangescherpt.

In de afgelopen maand ging de verdamping wel gewoon door. Dat betekende dat het neerslagtekort rap en onafgebroken opliep (zie zwarte lijn in de grafiek). Het tekort zit nu al boven het beruchte jaar 2018. De komende dagen loopt het tekort nog verder op. Het gaat daarmee in de richting van het niveau van recordjaar 1976.

Hoe zit het met de twee andere types droogtes?

De uitdroging van de bovenste laag van de bodem heet agrarische droogte. Deze vorm van droogte is het zichtbaarst voor de gewone man en vrouw: het gazon wordt geel en de planten op de akkers krijgen het moeilijk. Als mensen klagen over droogte, gaat het vaak over dit type.

Van de uitdroging van de toplaag van de bodem is nu vooral sprake op de hoge zandgronden in Nederland. Dus op de Veluwe, in de Achterhoek, in Twente en delen van Noord-Brabant en Limburg.

Tot slot bestaat er nog de hydrologische of grondwaterdroogte. Dankzij het natte voorjaar –én dankzij maatregelen van waterschappen– valt het met die droogte nog mee. Sloten en beken bevatten nog vrij veel water. Toch daalt de grondwaterstand snel. Op sommige plaatsen zakte die al met een meter.

Het vrij hoge peil van het grondwater is ook de reden dat er nog geen sproeiverboden waren. Afgelopen weekeinde kwam daar verandering in. De waterschappen Brabantse Delta en De Dommel stelden de eerste verboden in.

Werkt de droogte ook door in de rivieren?

Zeker. Want ook in Duitsland (Rijn) en België (Maas) is het droog. De afvoer in de Rijn zakt op dit moment met ongeveer 5 centimeter per dag. Dat komt overigens mede door het gebrek aan smeltwater vanwege de beperkte sneeuwval van afgelopen winter in de Alpen. Vanaf zaterdag is er waarschijnlijk sprake van een verlaagde afvoer in de Rijn. De afvoer geldt als veel lager dan gemiddeld, maar niet als extreem laag.

Is er verlichting van de droogte op komst?

Deze week waarschijnlijk nog niet. Meteorologen zijn eensgezind: het weer blijft tot het weekend nog zeer stabiel, met daarbij een gortdroge wind vanuit het oosten. Toch is er zicht op een omslag.

Na het weekend lijkt de kans op regen toe te nemen. De wind gaat mogelijk draaien naar het westen. Dat betekent: vochtige lucht vanaf zee en dus een grotere kans op neerslag.