Bethel, plaats van trouw en ontrouw
Jakob legde zich ooit te rusten in Bethel. Zijn grootvader Abraham riep in dezelfde plaats de Naam van de Heere aan. De weg naar het plaatsje toe is tegenwoordig niet zonder gevaar.
Abram slaat zijn pinnen niet te diep in. Ook in het beloofde land blijft hij pelgrim. Na een verblijf in Elon More trekt hij verder. De reis gaat voorzichtig op het zuiden aan. Ergens tussen Bethel en Ai, zo’n 35 kilometer verderop, slaat hij opnieuw zijn tenten op.
De reis is qua afstand weliswaar niet zo indrukwekkend, maar niet zonder gevaar; toen en nu. De route is trouwens ook al eeuwenlang min of meer gelijk. De moderne autoweg 60 heet in de volksmond niet zonder reden de ”Derech HaAvot”, de ”weg van de aartsvaders”.
De route voert onder meer door de zogenaamde ”Vallei van de struikrovers”. Vandaag de dag houdt het gespuis zich daar gedeisd en geldt de nauwe doorgang vooral als een pareltje natuurschoon.
De echte uitdaging ligt tegenwoordig iets noordelijker. Daar kruist autoweg 60 de Arabische stad Huwara. Recent vielen in Huwara zelfs slachtoffers bij gewelddadigheden tussen Joden en Palestijnen. Het botert nog steeds niet tussen Izak en Ismaël.
<InlineImage imgUrl=“https://images.rd.nl/fill/w:2500/h:2500/plain/https%3A%2F%2Ferdee-prod-bucket-s3-001.ams3.cdn.digitaloceanspaces.com%2F19362276_37173b0b75.JPG” caption=“Autoweg 60, de “weg van de aartsvaders”. beeld Albert Groothedde” alt=“19362276.JPG” />
Droom
In de bergen ten oosten van Bethel sloeg Abram zijn tent weer op. Volgens ”locals” streek de aartsvader neer op een hoge berg iets ten noorden van het christelijke dorpje Taybeh. Op de top staat tegenwoordig een radarinstallatie van het Israëlische leger.
Niet getreurd; een plek iets verderop is minstens zo interessant: Bethel. Daar ontving Jakob, een kleinzoon van Abraham, de bekende droom met de ladder; God herbevestigde het verbond. Zelfs Jakobs bedriegerij doet Gods verbondstrouw niet teniet. De Godsopenbaring maakte de eenvoudige slaapplek van een vluchteling tot een heiligdom. „Gewisselijk is de Heere aan deze plaats” (Genesis 29:16). Zou Jakob hebben geweten dat zijn grootvader Abraham ooit in dezelfde regio de Naam van de Heere heeft aangeroepen?
Bethel, locals weten de plek waar het allemaal gebeurde nog precies aan te wijzen. Het ligt op een steenworp afstand van een handvol witte containerwoningen die behoren tot de Joodse nederzetting Beth-El. Een grijs gravelpad leidt naar een groot rotsplateau. Daar zou Jakob zich te ruste hebben gelegd. Ernaast staan restanten van een moskee en een kerk.
Jerobeam
Koning Jerobeam, heerser van het tienstammenrijk, besluit eeuwen later om op dezelfde plaats een heiligdom te bouwen, om te voorkomen dat zijn onderdanen afreizen naar de tempel in Jeruzalem.
Bethel is strategisch gelegen, maar zal Jerobeam misschien ook om godsdienstige redenen deze plek hebben gekozen? Waar kun je God nu beter dienen dan in Bethel, het ”huis van God”? Daarin vergist Jerobeam zich. De vrome zonde van Jerobeam wordt een vloek voor het volk. Jerobeam, hij gaat de geschiedenisboeken in als degene „die Israël zondigen deed”.
Het heiligdom wordt uiteindelijk verwoest in opdracht van koning Josía. De restanten liggen er tot op de dag van vandaag als een stille herinnering aan verbondsontrouw.
Albert Groothedde woont en werkt in Jeruzalem namens het Centrum voor Israëlstudies en is daarnaast betrokken bij het Israëlvideoproject De Verkenners www.deverkenners.info
