De christendemocrate kreeg de onderscheiding uit handen van bondspresident Frank-Walter Steinmeier (sociaaldemocratische SDP) in Berlijn.

Merkel ontving de onderscheiding voor haar inzet tijdens haar zestienjarige kanselierschap. Daarin kreeg zij onder meer te maken met een financiële crisis, de annexatie van de Krim door Rusland in 2014, de komst van veel vluchtelingen vanaf 2015 en de coronapandemie.

Steinmeier gaf in zijn toelichting aan dat de Duitsers op de bondskanselier en haar plichtsbesef konden vertrouwen. Letterlijk zei hij: „De kanselier stelde zich als persoon nooit in het middelpunt. IJdelheid en gevlei waren haar vreemd.” Ze had er bovendien voor gezorgd dat een vrouw aan het hoofd van een regering, en daardoor vrouwelijke macht, een vanzelfsprekende zaak in Duitsland zal zijn.

Merkel is de derde Duitse politicus die deze prestigieuze onderscheiding krijgt. De Orde van Verdienste kent acht varianten. Zij is na Konrad Adenauer en Helmut Kohl de derde die de onderscheiding van de hoogste categorie ontvangt. Adenauer was de eerste bondskanselier van West-Duitsland na de Tweede Wereldoorlog. Onder zijn leiding kreeg het land aansluiting bij de westerse democratieën. Hij was een van de grondleggers van de latere Europese Unie en zorgde –met hulp van Amerika– voor de wederopbouw. Kohl is de kanselier van de vereniging van de twee Duitse staten.

Kan Merkel zich met hen meten? Steinmeier liet maandag bijvoorbeeld onvermeld dat Merkels Ruslandpolitiek sinds de Russische inval in Oekraïne in een ander licht is komen te staan. Zij was het die Duitsland afhankelijk van Russisch gas maakte en dat nog wel na de Russische annexatie van de Krim in 2014. Merkel was ervan overtuigd dat vergaande economische vervlechting Rusland zou pacificeren onder het motto ”Wandel durch Handel”, ofwel: verandering door handel. Dat is een misvatting gebleken.

Het zal dan ook niemand verbazen dat er in de Duitse pers kritiek was op het verlenen van de hoogste onderscheiding aan Merkel. Kranten stelden zelfs dat het ver gaat de onderscheiding toe te kennen aan iemand van wie de enige verdienste is dat zij zestien jaar bondskanselier is geweest.

Daarbij komt dat het verlenen van de onderscheiding het werk is van de bondspresident, in dit geval dus Steinmeieier. Steinmeier was, toen Merkel regeerde, plaatsvervangend bondskanselier en minister van Buitenlandse Zaken. De twee konden het altijd goed vinden met elkaar.

Merkel heeft ongetwijfeld haar verdienste, maar deze onderscheiding is wel veel van het goede. Voormalig Bondsdagvoorzitter Wolfgang Schäuble (CDU) zei onlangs heel treffend dat het wellicht te vroeg is om Merkel net als Adenauer en Kohl de onderscheiding toe te kennen.

Hoofdredactie