In een spoedprocedure heeft het Vijfde hof van beroep de uitspraak van de Texaanse rechter deels ongedaan gemaakt. Zolang alle beroepszaken tegen het verbod nog lopen, blijft het middel mifepriston beschikbaar. Mifepriston wordt in combinatie met het middel misoprostol gebruikt om een miskraam op te wekken.

Ondanks de opschorting van het totaalverbod op de abortuspil zijn voorstanders van abortus toch tevreden. Het hof handhaafde namelijk wel een deel van het vonnis van de rechter in Texas. Daardoor worden de regels voor het gebruik van mifepriston strenger.

Voortaan mag het alleen in de eerste zeven weken van een zwangerschap worden gebruikt. Voorheen was de termijn tien weken. Ook moeten zwangere vrouwen de pil zelf ophalen bij hun arts. Het middel mag niet meer per post worden besteld en verzonden. Jaarlijks doen ongeveer vijf miljoen vrouwen dat, voornamelijk wonend in staten waar abortus is verboden.

Voorstanders van abortus zeggen dat hiermee feitelijk sprake is van een landelijk verbod op zwangerschapsafbreking. Vicepresident Kamala Harris toonde zich daarom donderdag verbolgen en verontrust. Daar staat tegenover dat de prolifebeweging blij is met de nieuwe regels, al had ze nog liever gehad dat het verbod van de Texaanse rechter overeind was gebleven.

Onzorgvuldig

De toorn van de prochoicebeweging ontstak toen de Texaanse districtsrechter Matthew Kacsmaryk vorige week oordeelde dat de voedsel- en medicijnwaakhond FDA 23 jaar geleden het middel mifepriston op onzorgvuldige wijze en onjuiste gronden had goedgekeurd en toegelaten. Mifepriston brengt volgens hem de gezondheid van de vrouw in gevaar. Daarom verbood hij artsen deze pil voor te schrijven. Met een beroep op de Comstock Act, een oude zedelijkheidswet uit 1873, bepaalde hij ook dat het bestellen en verzenden per post niet langer was toegestaan.

Opvallend was dat precies twintig minuten na de uitspraak van rechter Thomas O. Rice in de westelijke staat Washington de FDA beval om de status quo te behouden en de toegang tot de abortuspil te handhaven.

Door de tegenstrijdige uitspraken ontstond er in de VS onduidelijkheid over de beschikbaarheid van de abortuspil. De regering-Biden zat hier danig mee in haar maag. Zij is gehouden zich te voegen naar de rechterlijke vonnissen. Vandaar dat ze enerzijds opheldering vroeg aan de rechter in Washington en anderzijds in beroep ging tegen de uitspraak van de Texaanse rechter.

Die had zelf kennelijk ook voorzien dat zijn vonnis problemen zou geven. Hij bepaalde vorige week vrijdag dat het verbod pas na een week van kracht zou worden. Daarmee gaf hij de federale overheid de ruimte om in beroep te gaan.

Niet gerust

Procureur-generaal Merrick Garland zei donderdag dat het ministerie van Justitie het hooggerechtshof zal vragen om de uitspraak van de Texaanse rechter in zijn geheel op te schorten. Daarmee wil hij bereiken dat de strengere regels voor het gebruik van mifepriston voorlopig ook niet van kracht worden.

Het verzoek gaat eerst naar opperrechter Samuel Alito, die is toegewezen om spoedprocedures van het Vijfde hof van beroep te behandelen. Hij kan zelfstandig op het verzoek reageren of het ter behandeling voorleggen aan het voltallige hooggerechtshof. Progressieve politici en de pro-abortusbeweging zijn niet gerust op de beslissing van Alito. Hij staat bekend als een conservatieve opperrechter en heeft in juni vorig jaar het besluit om het recht op abortus af te schaffen gesteund.

De Comstock Act werd in 1873 aangenomen door het Amerikaanse Congres. Ze verbiedt de handel in en verspreiding van obscene lectuur en van artikelen die immoreel gedrag bevorderen. Personen die zijn veroordeeld voor het overtreden van de Comstock Act kunnen tot vijf jaar gevangenisstraf krijgen met dwangarbeid en een boete van maximaal 2000 dollar. De wet verbiedt ook de distributie via de post en de invoer van materialen uit het buitenland, met bepalingen voor nog strengere straffen en boetes.

De wet is vernoemd naar Anthony Comstock (1844–1915), een christelijke strijder voor zuivere zeden. In New York leidde hij de ”Maatschappij ter onderdrukking van de zonde”. Deze organisatie bestreed „het kwaad van obscene lectuur, prostitutie, abortus, gokken, overspel en vrouwenkiesrecht”. ”Comstockery” betekent tegenwoordig zoveel als ”overdreven censuur”.