Dat blijkt uit onderzoek van Platform voor onderzoeksjournalistiek Investico in samenwerking met Trouw, De Stentor en De Groene Amsterdammer.

De tien drinkwaterbedrijven in Nederland investeren in nieuwe drinkwaterbronnen en waterzuiveringstechnieken. Doen de bedrijven dat niet, dan kunnen er tekorten ontstaan. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) concludeerde maandag dat zonder directe actie in 2030 een drinkwatertekort dreigt.

Zeker drie van de tien bedrijven kunnen de nodige investeringen niet betalen. Drinkwaterbedrijven zijn gebonden aan regels, waardoor hun winsten niet te hoog mogen worden. Vaak betekent dit dat ze minder kunnen investeren en moeilijker leningen krijgen bij banken.

Het rapport van het RIVM bevestigt de „noodzaak” van „snelle actie van overheden” om een drinkwatertekort in 2030 te voorkomen. Dat stelt Vewin, brancheorganisatie van drinkwaterbedrijven. Vooral provincies moeten snel actie ondernemen, anders bestaat het risico dat nieuwbouwhuizen niet op tijd „van drinkwater kunnen worden voorzien”, waarschuwt Vewin. Volgens Vewin is het niet zeker dat extra productiecapaciteit gaat lukken. De organisatie zegt dat drinkwaterbedrijven steeds meer tegen juridische en bestuurlijke belemmeringen aanlopen.

Als reactie op het RIVM-rapport kwam minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat maandag met een Actieplan Leveringszekerheid drinkwater tussen nu en 2030. Vewin en provinciekoepel IPO moeten dat plan opstellen.

Weeronline noemt het plan van Harbers hard nodig. Volgens het weerbureau zullen lange perioden van droogte vaker voorkomen, terwijl drinkwaterbedrijven tijdens droge zomers moeilijk aan de vraag naar drinkwater kunnen voldoen.

Drinkwaterbedrijven Vitens, Dunea en het Waterbedrijf Groningen stellen dat het probleem wordt onderschat. „Het zou net zoveel aandacht mogen krijgen als energie besparen”, vindt Arie Spruit, woordvoerder van Dunea. „Het punt is alleen dat mensen waterbesparing minder merken in de portemonnee.”

In het verhogen van de prijs van water om mensen bewuster te maken van hun gebruik, zien Dunea en Waterbedrijf Groningen niets. Spruit: „Water is een eerste levensbehoefte, dus het moet wel voor iedereen betaalbaar blijven.”

Op meer plekken drinkwater winnen is „absoluut geen oplossing” voor het gevreesde drinkwatertekort in 2030, stelt natuurorganisatie Natuurmonumenten. „Dat is ook niet realistisch, omdat er geen water en geen plek voor is. Waar je aan waterwinning gaat doen, moet de omgeving vervuilende activiteiten staken, zoals gebruik van mest en bestrijdingsmiddelen en het lozen van industrieel vervuild water”, zegt een woordvoerder.

Overheidsnatuurorganisatie Staatsbosbeheer laat weten dat het RIVM-rapport „opnieuw aantoont dat het in verband met de klimaatverandering steeds belangrijker wordt om langer water vast te houden”, zegt een woordvoerder. Dat kan volgens Staatsbosbeheer bijvoorbeeld door waterberging, zoals De Onlanden bij Groningen en het verhogen van het waterpeil. Staatsbosbeheer zegt daar hard aan te werken met andere partijen.