Wat wil GroenLinks ertegen doen?

De partij wil werkgevers wettelijk verplichten te regelen dat hun personeel bij een vertrouwenspersoon terecht kan. Iedere medewerker moet in vertrouwen zijn verhaal kunnen doen in geval van agressie, geweld, pesten, intimidatie of seksueel grensoverschrijdend gedrag, vindt de partij. Ook als ongewenst gedrag van een collega of leidinggevende doorgaat buiten werktijd valt het onder de reikwijdte van de wet.

Verder stelt de wet het takenpakket vast voor een vertrouwenspersoon. Behalve dat een vertrouwenspersoon de werknemer die zich meldt een luisterend oor moet bieden en hem moet begeleiden, is het ook zijn taak jaarlijks verslag te doen van zijn bevindingen richting werkgever en ondernemingsraad.

Om zijn taken te kunnen uitoefenen moet een vertrouwenspersoon voldoende zijn toegerust. Daarom vindt Maatoug het gewenst dat een vertrouwenspersoon enige vorm van scholing volgt.

Er zijn toch al vertrouwenspersonen binnen organisaties?

Zeker. Het is op dit moment niet wettelijk verplicht om een vertrouwenspersoon aan te stellen. Het is wel zo dat de arbowet werkgevers voorschrijft om te zorgen voor een veilige werkomgeving. Daaronder valt de plicht beleid te voeren om −in vaktermen− psychosociale arbeidsbelasting tegen te gaan. Die term staat voor de situaties die het voorliggende wetsvoorstel benoemt als het vakgebied van de vertrouwenspersoon.

Veel bedrijven ervaren al een plicht om een vertrouwenspersoon aan te stellen. Dat blijk uit een onderzoek in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid uit 2018. De helft van meer dan tweehonderd werkgevers geeft aan dat er een vertrouwenspersoon is aangesteld omdat dat vanuit hun beleving verplicht is.

Hoeveel organisaties werken al met vertrouwenspersonen?

Uit het genoemde onderzoek blijkt dat ongeveer de helft van de ondervraagde werkgevers een vertrouwenspersoon heeft aangesteld. Daarbij geldt dat hoe meer mensen er bij een bedrijf werken, hoe groter de kans dat er een vertrouwenspersoon is. Van de werkgevers met 5 tot 9 man personeel heeft ruim een kwart maatregelen genomen tegenover 92 procent van de bedrijven met meer dan 100 werknemers.

Uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden van 2020 komt naar voren dat 65 procent van de medewerkers in de gelegenheid is een vertrouwenspersoon te raadplegen.

Geldt de wet ook voor de bakker met drie man personeel?

Ook ondernemingen van deze omvang krijgen te maken met de wettelijke plicht. Het recht van de werknemer op een vertrouwenspersoon, ongeacht de omvang van het bedrijf waar hij of zij werkt, weegt zwaarder dan de werklast voor de werkgever, redeneert GroenLinks. Alleen zzp’ers en mensen die een wekelijkse huishoudhulp in dienst hebben krijgen er niet mee te maken.

De linkse partij wijst op verschillende mogelijkheden die voor kleine bedrijven niet al te veel rompslomp geven. Bijvoorbeeld door via de branchevereniging een externe vertrouwenspersoon aan te wijzen waarbij alle aangesloten ondernemingen terecht kunnen. Zo’n gezamenlijke constructie zouden ook bedrijventerreinen kunnen organiseren.

Is er in de Kamer al vaker over dit plan gesproken?

Oud-staatssecretaris Van Ark zag vijf jaar geleden geen aanleiding voor een plicht, omdat een vertrouwenspersoon door de organisatie gedragen moet worden. Enkel een wettelijke plicht geeft die garantie niet. Verder wees Van Ark op bestaande regelgeving.

Een motie van PvdA, GroenLinks en SP voor een wettelijke plicht kon in 2018 niet op een Kamermeerderheid rekenen. De coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en CU stemden tegen, aangevuld met SGP en FVD.