De fabrikant van overwegend biologische producten zet vol in op een volledige verduurzaming van de bedrijfsprocessen. „Onze voorgangers hebben wel uitdagender situaties overleefd”, zegt directeur-eigenaar Ruben Bringsken.

In het Betuwse dorpje komen de groenten rechtstreeks van het land. Schonen, schillen met behulp van stoom, blancheren (kort koken en afkoelen), steriliseren en pasteuriseren vergen veel energie. Bringsken vergelijkt het met het vroegere wecken. „Maar dan op een moderne wijze, waarbij ten onrechte wordt gedacht dat we conserveringsmiddelen toevoegen. We leveren verse, biologische groenten.”

Het verhitten gebeurt vooral met behulp van gas. Hoeveel gas de fabrikant precies gebruikt, wil de directeur niet kwijt. Het gaat in ieder geval om enkele miljoenen kubieke meters per jaar. Nog niet zo lang geleden werd het aardgas rechtstreeks op de gasbeurs ingekocht. Al in 2021 begonnen de prijzen te stijgen. „Toen liep ons contract af en bleek het al niet meer mogelijke het hele volume met langetermijnaankopen te vullen.”

Vervolgens brak de oorlog in de Oekraïne uit en sloegen de prijzen op hol. „De laatste tijd werken we geheel met variabele tarieven. Vooral augustus was extreem. In totaal betalen we voor energie nu tussen de 1000 en de 1500 procent meer dan voorheen.”

Thuis koken

Hoewel het gasverbruik door nieuwe technologieën over de afgelopen vijftien jaar al is gehalveerd, kost het verhittingsproces in de fabriek nog altijd veel gas. Maar dit dient wel in zijn verband te worden gezien, benadrukt Bringsken. „Als iedereen die bij ons koopt de groente thuis zou moeten koken, zou het nog veel meer energie kosten.”

De energietransitie is voor Baltussen niet eenvoudig. Het elektrificeren van essentiële onderdelen van het proces stuit op capaciteitsproblemen bij de netbeheerder. „Als wij alle processen van het gas afhalen, hebben wij meer stroom nodig dan het huidige netwerk kan leveren.”

Op de daken van de fabriek zijn zonnepanelen aangebracht. „Die leveren momenteel ongeveer 25 procent van onze behoefte aan elektriciteit. Er is ruimte voor veel meer panelen. Als we alles vol leggen, kunnen we voor 80 procent in onze elektriciteitsbehoefte voorzien. Maar ook dat is geen optie omdat het netwerk de teruglevering van die stroom buiten productietijden, op zaterdag en zondag, niet aankan. Nu onderzoeken we de mogelijkheden om zelf elektriciteit op te slaan. Daarbij lopen we echter aan tegen de technologische ontwikkelingen en de kosten.”

Collega en concurrent Hak legt de productie van glasconserven in de maand januari en een deel van februari tijdelijk stil. Voor Baltussen is dat geen optie. „Wij leveren private labels, merken die in winkels onder een eigen naam worden verkocht. Ook al zouden we willen stoppen, dan hebben we nog te maken met harde contractafspraken. We zijn in de wintermaanden wel wat flexibeler dan in de zomer, maar dit is wel de tijd dat rode kool en rode bieten worden aangevoerd voor verwerking. We willen geen voedsel verspillen en tegelijkertijd voorkomen dat er overschotten ontstaan.”

Vooral het maken van goede afspraken met winkelketens is niet eenvoudig. „We zijn al contracten kwijtgeraakt doordat we de prijs die de gestegen kosten moet dekken, eenvoudigweg niet krijgen. Er is niet alleen een energiecrisis, maar wereldwijd ook een strijd om de grondstoffen ontstaan.”

Zelfvoorzienend

In de toekomst wil de biologische producent op energiegebied geheel zelfvoorzienend worden. „Dat kan door eigen elektriciteitsopslag, maar misschien ook door om te schakelen op waterstof. We onderzoeken verder het gebruik van zonnecollectoren. We kijken ook naar de toeleveranciers. Groenten in glas is het mooist, maar of dat vol te houden is? De productie van glas vergt veel energie, wat de prijzen ook doet stijgen.”

Bringsken vindt het van groot belang dat de overheid de elektriciteitsprijs loskoppelt van de kosten van aardgas. „Het trekt de elektriciteitsprijzen mee omhoog. Er is geen enkele reden voor die koppeling.”

De directeur verwacht niet dat zijn bedrijf financieel in zwaar weer komt. „In 2023 bestaan we 155 jaar. Mijn voorgangers hebben wel uitdagender situaties overleefd. Bovendien hebben we een uiterst flexibele ploeg mensen. Misschien moeten we af en toe op een houtje bijten, maar er komen vast weer andere tijden.”

serie De winter door

De energierekening is hoger dan ooit. Hoe komen particulieren en bedrijven de winter door? Deel 13, volgende week maandag deel 14.