De bekende ranglijst van beste roc’s verschijnt helemaal niet meer. Dwarsligger is „een aantal grote roc’s”, zegt de Keuzegids die de lijst meestal in december uitbracht. Ook JOBmbo, de belangenorganisatie voor mbo-studenten, moet weinig van de ranking hebben.

Wat is het probleem?

Voor het maken van de ranglijst putte de Keuzegids altijd uit de JOB-monitor. Dit onderzoek naar de tevredenheid van mbo-studenten bepaalde altijd voor twee derde de positie van een school op de ranglijst. JOBmbo heeft echter besloten geen onderzoeksresultaten meer te delen met de Keuzegids. Voor rankings is de enquête niet bedoeld, zegt Jelmer Becker, voorzitter van JOBmbo. „De uitkomsten kunnen studentenraden en scholen gebruiken om het onderwijs te verbeteren.” Bovendien zijn de verschillen tussen instellingen volgens hem veel kleiner dan de ranglijsten doen vermoeden. Ook hekelt Becker het feit dat de enquête elke twee jaar wordt afgenomen, terwijl de Keuzegids jaarlijks verschijnt. „Er worden dus oude data gebruikt, terwijl een school misschien al verbeteringen heeft doorgevoerd.” Doorslag voor het besluit gaf het feit dat sommige scholen niet meer wilden meewerken aan de JOB-monitor, of dreigden af te haken, vanwege die jaarlijkse scorelijst.

Wat is het belangrijkste bezwaar van die scholen?

Dat een ranglijst de verschillen tussen scholen geen recht doet. Kleine mbo-scholen kunnen studenten bijvoorbeeld meer persoonlijke aandacht geven dan grote. Kritiek op de rankings komt vooral van roc’s uit de Randstad. Deze scholen hebben door hun diverse studentenpopulatie met andere problemen te maken dan kleine mbo’s op het platteland, die in de Keuzegids vaak beter uit de bus komen.

Hoe reageert de Keuzegids op de kritiek?

„De diversiteit tussen scholen mag geen argument zijn om minder goed onderwijs te geven”, stelt Julia van Steennis van de Keuzegids. Een klein beetje gezonde concurrentie tussen scholen komt de kwaliteit volgens haar alleen maar ten goede.

Hoe erg is het dat de Keuzegids niet meer verschijnt?

Volgens de Keuzegids komt een onafhankelijke vergelijking van mbo’s nu in gevaar. Vergelijken kan echter nog steeds, want de uitkomsten van de JOB-monitor zijn online te raadplegen en te vergelijken. Gewoon gratis, in tegenstelling tot de Keuzegids – die kost 37,95 euro. Hoeveel toekomstige studenten daadwerkelijk de gids bekeken, is lastig te zeggen, omdat de uitgever vooral licenties aan bibliotheken en scholen verkoopt.

Sinds 2010 stond het Hoornbeeck aan de top. Wat vindt de school ervan dat ze het nu zonder eretitel moet stellen?

Bestuursvoorzitter Willem de Potter vindt het jammer dat de ranglijst vervalt. „Het predicaat ”Beste roc van Nederland” was elke keer weer een duidelijke waardering van en voor collega’s en studenten.” Tegelijk zegt hij: „Op het Hoornbeeck College werken we niet voor lijstjes. We willen ons werk in afhankelijkheid van de Heere doen.”

Hoe nu verder?

In januari verschijnt er een Keuzegids, maar dan zonder ranglijst. Later gaat de uitgever zich bezinnen op de toekomst.

Wat de Keuzegids betreft worden mbo’s verplicht om mee te werken aan het onderzoek onder studenten. Hogescholen en universiteiten kunnen immers ook niet weigeren deel te nemen aan de Nationale Studenten Enquête (NSE), die de Keuzegids gebruikt voor rankings van het hoger onderwijs. De overheid eist dat omdat ze inzage in studenttevredenheid noodzakelijk vindt voor de kwaliteit van het onderwijs.

JOBmbo ziet geen reden om deelname te verplichten. Ondanks dat een aantal scholen niet meewerkt, vult de helft van alle mbo-studenten de enquête in. De respons onder hbo- en wo-studenten is een stuk minder groot: dit jaar gaf een derde z’n mening via de NSE.