Máxima-methode, Mette-Marit-model of Kate-concept. De Belgische koningshuisdeskundige Jo De Poorter bespreekt in zijn boek ”Wij, Elisabeth. Koninginnen van de 21ste eeuw” de voorbeelden die 21 vorstinnen uit heden en verleden nalaten. Het boek is bedoeld voor de Belgische kroonprinses, maar eigenlijk kunnen alle toekomstige koninginnen er hun voordeel mee doen. Ook prinses Amalia.

Waarschijnlijk duurt het nog wel even voordat de Nederlandse kroonprinses de troon bestijgt. Toch biedt het boek ook voor de korte termijn relevante lessen. Over de huwelijkskandidaat bijvoorbeeld. Behalve een privékwestie is haar partnerkeuze óók een staatszaak. De Poorter noemt het zelfs een „cruciaal element” om de monarchie in leven te houden. Amalia moet dus niet alleen een geschikte man voor zichzelf vinden, maar ook het volk moet zich daarin kunnen vinden. Het verleden leert dat dit niet automatisch het geval is. Willem-Alexander kreeg pas groen licht van het kabinet nadat zijn schoonvader beloofde afwezig te zijn op de bruiloft. Ook Beatrix’ keuze voor Claus viel door zijn Duytschen bloet, zo vlak na de Tweede Wereldoorlog, niet bij iedereen in goede aarde.

Een partner moet ook nog eens geschikt én bereid zijn om zijn leven in dienst te stellen van de monarchie, laat de auteur zien. Prins William slaagde daarin, maar broer Harry levert het pijnlijke bewijs dat het omgekeerde ook kan. Hij verkoos een vrouw die qua achtergrond en karakter niet in het koninklijke systeem paste, en ook niet bereid was zich daaraan te passen. De beslissing om met Meghan Markle te trouwen bleek schadelijk, zowel voor de familiebanden als voor het Britse koningshuis.

Maar het is wél mogelijk, schrijft De Poorter, „trouwen met je hart en toch je verstand niet verliezen”. Opnieuw bewijst hij dat met Britse voorbeelden: het huwelijk van Elizabeth en Philip, dat duurde tot de dood hen scheidde. En Charles en Diana, die met hun ontrouw het tegendeel aantoonden.

De tweederangspositie van een echtgenoot typeert de auteur als een „niet te onderschatten gevarenzone”. Zeker mannen vinden het lastig om altijd een stap achter hun vrouw aan te lopen. Zo hadden de Nederlandse prins Claus, de Deense Henrik en de Britse Philip moeite met hun positie ten opzichte van de rol van hun vrouw. Of dat in volgende generaties anders gaat, zal de tijd uitwijzen. Onder de huidige veertigers en vijftigers is kroonprinses Victoria van Zweden de enige vrouw, maar zij moet nog koningin worden. De generatie erna kent wel meer vrouwen: Leonor, Elisabeth, Amalia en Ingrid Alexandra.

Tweede rang

In tegenstelling tot Nederland heeft België nog geen ervaring met vrouwelijke vorstinnen. Elisabeth hoopt de eerste in de geschiedenis te worden. De Poorter schreef het boek voor haar 21e verjaardag, eind oktober. Vrij arrogant noemt hij zijn eigen werk „het nuttigste verjaardagscadeau ter wereld”.

Zijn keuze voor de 21 vrouwen lijkt wat willekeurig. Geen Sonja en Silvia, wel Sofia. En Paola en Mathilde –toch dé voorbeelden voor Elisabeth– ontbreken, terwijl keizerin Sisi van Oostenrijk-Hongarije wel aan bod komt. Over aandacht voor de Oranjevorstinnen valt overigens niet te klagen: Wilhelmina, Juliana, Beatrix, Máxima en Amalia krijgen elk een apart hoofdstuk. Neemt niet weg dat een verantwoording van de selectie op haar plaats was geweest.

Wat ook tegenvalt, is dat de auteur in deze „handleiding voor vorstelijk vrouwelijk leiderschap” roddels soms aanneemt voor realiteit. Zo stelt hij dat kroonprinses Victoria en haar man Daniel serieuze plannen hadden om te scheiden. Terwijl het paar begin dit jaar de geruchten over relatieproblemen stellig ontkende in een verklaring. Blijkbaar hecht De Poorter meer waarde aan speculaties.

Soms noteert hij zelfs aantoonbare onjuistheden. Bijvoorbeeld dat de brief van prinses Amalia aan premier Rutte over het terugstorten van haar uitkering was uitgelekt. In werkelijkheid stuurde de minister-president het handgeschreven epistel zelf naar de Tweede Kamer. Ook dat prinses Beatrix iedere dag het graf van haar zoon Friso zou schoonmaken, is klinkklare onzin.

Desalniettemin bevat het boek belangrijke lessen voor vrouwen die zich voorbereiden op de troon. Een juiste afweging tussen authenticiteit een bedachtzaamheid, dat kunnen Elisabeth en Amalia bijvoorbeeld leren van koningin Máxima. Haar „ongefilterde authenticiteit” maakt haar geliefd, schrijft De Poorter. „Maar soms helpt het om te denken voor je doet. Goed te denken. En het dan niet te doen. Op vakantie naar Griekenland gaan in het midden van een pandemie. Of een boot aanschaffen van twee miljoen.” Het gekelderde vertrouwen in de Nederlandse monarchie dient als waarschuwing. De auteur wijst erop: je kunt wel binnen de paleismuren leven, van groot belang is dat je het volk aanvoelt. „Een vorst die zijn volk uit studieboeken moet leren kennen, zal nooit met vlag en wimpel slagen.”

Wij, Elisabeth. Koninginnen van de 21ste eeuw; uitg. Pelckmans; 354 blz.; € 27,50