„Ik maak me grote zorgen over mijn familie”, zegt Borys. Hij is een Oekraïense student economie en bedrijfseconomie. Borys –om veiligheidsredenen geen achternaam– woont in Amsterdam en is nu drie jaar in Nederland. De jongeman vindt het door de oorlog lastig om zich te focussen op zijn studie. „Na de inval vroeg ik me direct af hoe ik mijn geliefden in Oekraïne kon helpen.”

De meeste familieleden van Borys zijn inmiddels uit Oekraïne gevlucht, maar er zijn er ook die de grens niet legaal kunnen oversteken omdat ze dienstplichtig zijn. „Ik heb regelmatig telefonisch contact met mijn familieleden die op verschillende plekken in Europa zijn. Ze voelen zich veilig. Degenen die in Oekraïne moesten achterblijven, zijn voortdurend bang.”

Crowdfundingsactie

De UvA is verantwoordelijk voor al haar studenten, zegt woordvoerder Annelies van Dijk. „Toen de invasie plaatsvond, wilden we direct iets kunnen betekenen voor onze leerlingen die daardoor geraakt werden.” In eerste instantie konden studenten een noodlening krijgen van 500 euro.

Van Dijk legt uit dat het tijd kost om een noodfonds te beginnen voor hulp op de langere termijn. In de tussentijd wilde de UvA de ergste nood van getroffen studenten verlichten met de lening. Sommige studenten kwamen per direct in financiële problemen. Collegegeld voldoen of huur betalen lukte niet meer.

Het fonds is opgebouwd uit een crowdfundingsactie, die inmiddels 120.000 euro heeft opgeleverd. Van dat bedrag is 20.000 euro gesponsord door het Amsterdams Universiteitsfonds. De studenten krijgen de tegemoetkoming uit het fonds voor 100 procent als gift.

De hoogte van het bedrag voor ondersteuning hangt af van de persoonlijke situatie van een student, legt Van Dijk uit. „Als iemand denkt een bijdrage nodig te hebben, moet diegene eerst een afspraak maken met een studentendecaan. Na een gesprek bepalen student en decaan samen wat er verder nodig is om een aanvraag in te dienen.”

Studenten die gebruik willen maken van het fonds moeten ingeschreven zijn aan de UvA en de Oekraïense, Russische of Wit-Russische nationaliteit hebben. Verder moet er volgens de website van de UvA „aantoonbare acute financiële nood zijn, gerelateerd aan de inval in Oekraïne.” Als tenslotte bestaande regelingen voor studenten met financiële problemen niet of onvoldoende van toepassing zijn, is aan alle voorwaarden voldaan.

Borys maakt zich grote zorgen over de toekomst. „Ik kan voorlopig niet terugkeren naar Oekraïne. Dat frustreert me. De enige optie is om plannen te maken voor mijn leven hier in Nederland. Ik vind het heel mooi om te zien hoe Oekraïense vluchtelingen hier worden opgevangen.”

Onbegrip

De economiestudent is dankbaar voor het noodfonds van zijn universiteit. Hij wil niet vertellen waardoor de financiële nood zo hoog opgelopen is, maar de oorlog heeft daar zeker mee te maken. Borys: „Het bedrag dat ik van het fonds ontving, besteed ik aan levensonderhoud zoals: huisvesting, voedsel en openbaar vervoer. Een deel zet ik opzij als spaargeld.”

Annelies van Dijk legt uit waarom de UvA naast Oekraïense ook Russische en Wit-Russische studenten steunt. „We kunnen hen niet persoonlijk verantwoordelijk houden voor de Russische inval. Met elkaar vormen we een academische gemeenschap.” Minister Robbert Dijkgraaf van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft een oproep gedaan om studenten die geraakt worden door de oorlog te ondersteunen, ongeacht de nationaliteit. Van Dijk: „Toch ligt het wel gevoelig en is er her en der onbegrip over onze steun aan Russische studenten.” Critici vinden het leed van Oekraïners onvergelijkbaar met dat van Russische burgers. Bovendien zou hulp in strijd zijn met de opgelegde sancties.

Creditcard

Borys begrijpt deze kritiek, maar hij ziet ook dat sommige Russische studenten hun huisvesting niet meer kunnen betalen. Ze worden gedwongen goedkopere kamers te zoeken. „Ik heb Russische vrienden die hun Nederlandse creditcard niet meer kunnen opwaarderen omdat ze als Russisch staatsburger geregistreerd staan. Dat vind ik pijnlijk en verdrietig. Ik denk dat de beslissing van universiteit om ook Russen te helpen een wijs besluit is.”

Inmiddels hebben tientallen studenten een beroep gedaan op het fonds, zowel Russische als Oekraïense. Volgens Van Dijk kunnen studenten zich nog altijd melden voor steun uit het noodfonds. „Sommigen zullen de financiële consequenties van de oorlog pas later gaan voelen.”