Het idee om samen een boek te schrijven, ontstond een paar jaar geleden. Willemieke Kloosterman-Coster bracht in de adventstijd een bezoekje aan Anneke Kloosterman-van der Sluys. De schoonzussen bleken, om met hun gezin bewust toe te leven naar Kerst, allebei bezig te zijn met de lijn in het Oude Testament richting de geboorte van de Heere Jezus. Om ook andere gezinnen hierbij te helpen, bundelden ze hun ideeën, kennis en ervaring. Dat mondde uit in hun eerste boek: ”De boom van Isaï”.

Sinds kort ligt het vierde boek van de schoonzussen in de boekhandel: ”De schat van het geloof. Ontdek de rijkdom van de Twaalf Artikelen” (uitgeverij De Banier, € 12,95).

Wat was de aanleiding voor dit boek?

Anneke: „Wij wilden iets voor kinderen schrijven over de drieslag geloof-gebod-gebed. Dat is een oude structuur die terugkomt in de opbouw van de Heidelbergse Catechismus. Die behandelt de inhoud van het geloof aan de hand van de Twaalf Artikelen, het gebod door middel van de Tien Geboden en het gebed op basis van het Onze Vader. Deze drie stukken worden al eeuwenlang geleerd in de kerk.”

Willemieke: „Ook op veel christelijke scholen leren kinderen ze uit hun hoofd. Via de methode Namen en Feiten, maar soms ook apart daarvan.”

Anneke: „Het mooie is dat deze drie stukken christenen van over de hele wereld met elkaar verbinden. Onlangs bezocht ik als bestuurslid van NET Foundation een zondagsschool in Kenia waar kinderen ze moesten opzeggen. Dan ben je ruim 6000 kilometer van huis en hoor je dezelfde woorden. Dat is toch bijzonder.”

Waarom vonden jullie het belangrijk om hierover een boek voor kinderen te schrijven?

Willemieke: „Het gevaar bestaat dat kinderen deze drie stukken uit het hoofd leren zonder dat ze werkelijk begrijpen wat er staat. Scholen hebben niet altijd tijd voor het geven van een uitgebreide uitleg. Met ons boek kunnen kinderen de Apostolische Geloofsbelijdenis niet alleen in een maand tijd uit hun hoofd leren, maar pakt een gezin of een klas ook een stuk inhoud mee.”

Anneke: „Geloof-gebod-gebed is door de eeuwen heen een mooie didactische kapstok om de kern van het christelijk geloof over te brengen. Daar willen wij kinderen al vroeg vertrouwd mee maken. Daarbij vond ik het mooi om de stof die ik behandel op mijn werk als docent dogmatiek te vertalen voor gezinnen. Zodat het vrucht kan dragen in huis.”

Wat betekenen de Twaalf Artikelen voor jullie persoonlijk?

Anneke: „Ze zijn voor mij de bron waaruit ik leef. Als je theologie gaat studeren, krijg je te maken met veel verschillende opvattingen. De Apostolische Geloofsbelijdenis verwoordt voor mij de onopgeefbare kern van het geloof en ze verbindt mij met christenen van over de hele wereld die hetzelfde belijden. Als de Twaalf Artikelen worden voorgelezen in de kerk is dat voor mij een oefening. Een oefening om de woorden na te spreken en toe te eigenen. Ik haal mijn hart eraan op.”

Willemieke: „Ik herken wat Anneke zegt. Ze zijn de kern van mijn geloof. En juist door het onderzoek voor dit boek ontdekte ik opnieuw de waarde ervan. Ze zijn kernachtig en tegelijk ongelooflijk rijk. We hebben ons boek niet voor niets de titel ”De schat van het geloof” gegeven.”

Welk artikel spreekt jullie het meeste aan?

Willemieke: „Ik schreef de dagboekstukjes over God de Zoon. Soms raakten me daar dingen uit. Dan vertelde ik daar wat over tegen mijn man of tegen de kinderen. Als ik Annekes stukken las, had ik hetzelfde. Je kunt de geloofsbelijdenis niet lostrekken. Alle artikelen horen bij elkaar.”

Anneke: „De geloofsbelijdenis zie ik echt als een geheel. Ze volgt de structuur van de Drie-eenheid. Eerst gaat het over de Vader, dan over de Zoon, dan over de Heilige Geest. Alle artikelen sluiten mooi op elkaar aan. Daarom vind ik het moeilijk om er één te kiezen.”

Wat vonden jullie het lastigst om over te schrijven?

Anneke: „Omdat de geloofsbelijdenis heel kernachtig verwoord is, vond ik het lastig hoe ik dat het beste over kon brengen aan kinderen. Het zijn woorden waar goed over na is gedacht. Hoe breng je die begrijpelijk over zonder af te doen aan de betekenis? Neem bijvoorbeeld de zinsnede ”Jezus Christus, onze Heere”. Daar gaat een hele Grieks-Romeinse wereld achter schuil. Als je in de Vroege Kerk Jezus als Heere beleed, zei je daarmee dat Jezus God is en je je aan Zijn gezag onderwerpt. Ik vond het belangrijk dat deze achtergrond erin kwam te staan. Maar hoe zorg je er dan voor dat het niet te moeilijk wordt voor kinderen? Dat was soms echt een zoektocht.”

Willemieke: „Je moet in weinig woorden de essentie weergeven. Dat gaf weleens discussies. Anneke hield als theoloog de grote lijnen in het oog. Ik zorgde voor de vertaalslag naar kinderen. Die samenwerking werkte goed.”

Jullie kozen voor de vorm van een dagboek. Waarom?

Willemieke: „Onze boekjes over de heilsfeiten zijn ook zo opgezet. Het is heel praktisch om elke dag een stukje te lezen. Wij doen dit als gezin bij het ontbijt. Zo ga je met wat je leest de dag in.”

Anneke: „Een dagboek maakt het voor mensen haalbaar. Het geeft een vaste structuur. Bij het boek zitten stickers die kinderen elke dag op kunnen plakken. Ik gebruik ze nu thuis en dat werkt heel stimulerend. Het spreekt tot de verbeelding van veel kinderen als ze een sticker mogen plakken.”

Hebben jullie ook rekening gehouden met kinderen die niet goed kunnen leren?

Anneke: „Ons boek is erop gericht dat kinderen de Apostolische Geloofsbelijdenis in vier weken kunnen opzeggen. Ik denk dat dat voor de meeste kinderen wel haalbaar is, omdat ze de Twaalf Artikelen elke zondag horen. En als het niet lukt, krijgen ze er toch iets van mee.”

Willemieke: „Als kinderen een stukje uit hun hoofd kennen, kunnen ze een sticker op dat tekstgedeelte plakken waardoor de tekst donker wordt. Ouders of leerkrachten kunnen daar zo lang over doen als ze willen.”

Welke leeftijd hebben jullie met dit boek op het oog?

Willemieke: „Vooral voor de bovenbouw is dit boek heel geschikt. Maar als je het gebruikt in je gezin zul je versteld staan hoeveel jonge kinderen ervan meepakken. Dat zie ik bij de boekjes over de heilsfeiten die ik in ons gezin behandel. Van kleuter tot tiener leert daar wat van. En dat zal voor dit boek niet anders zijn. Mijn dochter van vier zal er inhoudelijk misschien niet veel van meekrijgen, maar het wel leuk vinden om mee te repeteren.”

Anneke: „Bij de dagboekgedeelten staan gespreksvragen. Met oudere kinderen komt er dan soms een heel mooi gesprek op gang. Dat hadden wij onlangs over de vraag: wat is geloof? Ja, dat wisten ze wel, maar hoe zeg je dat precies?”

Willemieke: „Bij het onderwerp God als Schepper kun je doorpraten over de schepping en het klimaat. Dat is een thema dat veel tieners bezighoudt.”

Hoe zouden scholen dit boek kunnen gebruiken?

Willemieke: „Voor scholen is het iets meer zoeken hoe en wanneer ze dit boek kunnen inzetten. In de bovenbouw wordt met Namen en Feiten de Apostolische Geloofsbelijdenis vaak in één week aangeleerd. Een leerkracht zou elke ochtend of na elke pauze een gedeelte kunnen lezen. Of rondom de Bijbelles. Een dagboekstukje voorlezen kost niet veel tijd. Ik denk ongeveer vijf minuten.”

Anneke: „Kinderen zouden het boek ook kunnen lezen als dagboek voor het slapengaan. Ik denk wel dat het mooi is om dat samen met een ouder te doen, omdat er gespreksvragen bij zitten.”

Dit boek is het eerste deel van de serie. Wanneer verschijnen de delen over de Tien Geboden en het Onze Vader?

Willemieke: „Daar zijn we nog niet aan begonnen. Ik ben er soms al wel mee bezig. Als ik iets moois lees of hoor over dit thema schrijf ik het op. We hebben allebei een druk gezin en Anneke is nog bezig met een studie, dus we willen onszelf geen druk opleggen.”

Anneke: „We hebben afgesproken om in september weer te gaan schrijven. Als dat lukt, dan zou het volgende deel volgend voorjaar kunnen verschijnen.”

Wat willen jullie kinderen meegeven met dit boek?

Anneke: „Kennis van een belangrijk kerndocument dat in de wereldkerk al eeuwen als de schat van het geloof wordt gezien. En ik hoop vooral dat het geloof vrucht draagt in hun leven. Dat door het werk van de Heilige Geest ook de volgende generatie uit deze belijdenis mag leven.”

Willemieke: „Dat ze de rijkdom van deze artikelen nog meer gaan zien. Zodat ze weten wat ze belijden. De woorden zijn heel vertrouwd. Het zou mooi zijn als die woorden opnieuw betekenis voor hen krijgen en ze een persoonlijke zaak voor hen worden, voor het eerst of opnieuw.”

Anneke: „Ja, zodat kinderen geworteld raken in het geloof. In Kenia zag ik de impact van theologisch onderwijs. Als mensen geworteld zijn in het Evangelie, geven ze minder snel op en vallen ze minder gauw ten prooi aan een ongezonde theologie, zoals het welvaartsevangelie. Dat geldt net zo goed in Nederland. De Twaalf Artikelen kunnen onze kinderen houvast geven, net als ze dat mij deden tijdens mijn studie. Het helpt hun hopelijk om te beseffen dat geloven niet iets is wat je in je eentje doet. De Twaalf Artikelen brengen je in de gemeenschap van de kerk.”