Het is met bijna 650.000 views een van haar best bekeken TikTokfilmpjes. Met een zwarte zonnebril op, een kek leren jasje en zwart topje aan loopt de vrouw van begin twintig vrolijk rond. Overdreven blij fluitend.

„Ik loop rond in kleding die ik nog niet heb betaald, doordat iemand op een dag wakker werd en besloot om met Klarna te kopen”, is de ondertiteling van het filmpje. Overduidelijk bedoeld als grap. Maar in de reacties klinken bijna enkel geluiden van herkenning. „Ja, want dan is het eigenlijk gratis”, grapt de een. „Ik ben net zo”, schrijven veel anderen.

Het gemak waarmee jongeren kleding, schoenen, concert- en zelfs vliegtickets bestellen, is schuldhulpverleners en politici een doorn in het oog. Al in 2022 waarschuwde budgetwaakhond Nibud voor ernstige betaalproblemen bij jongeren tussen de 18 en 26 jaar. Gerechtsdeurwaarder Flanderijn berichtte vorig jaar dat het aantal 25-minners in zijn klantenbestand groeide. 45.000 waren het er inmiddels. Een van de oorzaken: achteraf betalen.

Toch begon Klarna achttien jaar geleden –toen nog Kreditor– niet als betalingsdienst voor vooral jong publiek. In het Zweden van 2005 zagen drie studenten –collega’s bij de Burger King– dat winkelend publiek online shoppen spannend vond. Frauderende webwinkels en onjuist bezorgde bestellingen hielden ze tegen.

Sebastian Siemiatkowski, Niklas Adalberth en Victor Jacobsson bedachten daarom het ”koop nu, betaal later”-principe. Hun bedrijf nam, tegen een kleine vergoeding van de webshop, alle risico’s op zich door de betaling van bestelde items voor te schieten. Consumenten bekeken thuis eerst of ze tevreden waren en gingen daarna pas over tot betalen. Zonder ingewikkelde creditcardinfo te delen.

Inmiddels is Klarna in 229 landen actief en bedient het bedrijf zo’n 85 miljoen gebruikers. Per dag worden er maar liefst 2,5 miljoen producten aangeschaft met Klarna. Veelal in webshops. Maar ook in fysieke winkels.

Controversie

Ondanks dat succes is Klarna de laatste jaren omgeven door controversie. Zo bleek een onlinetool privacygevoelige informatie van Klarnaklanten met derden te kunnen delen, ontdekte de Duitse krant Der Spiegel. En de grote winsten van het bedrijf zouden vooral geboekt worden door klanten met een betaalachterstand flink te beboeten. Ook uit Nederlands onderzoek van de Autoriteit Financiële Markt bleek dat incassokosten bij verschillende betaaldiensten „in 2021 tot 40 procent van de inkomsten (...) vormen en winstgevend kunnen zijn”.

Topman Siemiatkowski zegt vooral dat te doen „zodat consumenten van ons zullen houden”, schrijft hij in zijn  profiel op X. Dus toen de Tweede Kamer een maand geleden ageerde tegen het achteraf betalen in de winkelstraat, was de reactie van de zeer kalme landenmanager Matthew Scott: maar het Nederlandse publiek wil dit heel graag.

Verder zegt Siemiatkowski ook „de nachtmerrie” van het gevestigde bankleven te willen zijn. Opmerkelijk, omdat Klarna zich de laatste jaren steeds meer gedraagt als bank. Niet alleen door kortdurende leningen te verstrekken aan mensen die bestelde producten nog niet willen of kunnen betalen. Tegenwoordig is het ook mogelijk om bij Klarna een spaarrekening te openen, tegen ruim 2,7 procent rente.

En nu Klarna naar de beurs wil, klinken er ook geluiden dat het bedrijf klanten de mogelijkheid wil bieden om te beleggen. „We zijn een volledig gereguleerde bank”, zo introduceerde Siemiatkowkski het bedrijf onlangs in een interview.

Regels

Maar dan wel een bank die zich niet aan alle regels houdt van gastlanden. Zo hebben Nederlandse Klarna-gebruikers geen bkr-registratie. Terwijl iemand die rood kan staan bij zijn bank (maar dat niet gebruikt) wel geregistreerd staat bij dit kredietregistratiebureau.

Wie bij het shoppen klikt op achteraf betalen, krijgt de waarschuwing ”Let op, geld lenen kost geld” ook niet te zien. Ook hoeft Klarna zich niet te houden aan de Europese consumentenkredietrichtlijn, onder meer omdat het bedrijf consumenten geen rentes in rekening brengt.

Uiterlijk in november volgend jaar komt aan die oeverloze vrijheid een eind. Dan gelden er strengere Europese regels voor Klarna en consorten. En de Tiktokkers? Die zijn inmiddels ook minder laconiek. „Wees gewaarschuwd”, zegt iemand. Klarna is „koop nu, betaal de consequenties later”.