Je kies trekken omdat je telkens gaatjes vullen niet kunt betalen. Of zo bang zijn voor de tandarts dat je liever je kiezen in één keer trekt dan iedere keer terug te moeten komen. In haar meer dan 25 jaar durende loopbaan kreeg Dyonne Broers (56) regelmatig te maken met patiënten die hierom vroegen. Twee op de drie tandartsen overkomt het en driekwart gaat erin mee, blijkt uit haar promotieonderzoek dat ze woensdag verdedigt aan de Universiteit van Amsterdam.

Van de behandelingen waarbij een kies getrokken wordt, heeft 4 tot 6 procent geen tandheelkundige reden zoals een gaatje of ontsteking, blijkt uit het onderzoek van Broers. Voor 77 procent van deze verzoeken is het argument geldgebrek, gevolgd door tandartsfobie.

„Veel mensen kunnen de tandarts gewoon niet betalen”, zegt Broers. „Soms is er geen grote behandeling nodig, zoals het vullen van een gaatje. Toch zijn er veel mensen die dan liever de kies willen laten trekken vanwege de prijs. Maar dat mag niet zomaar, want het is geen tandheelkundige reden.”

In de meeste gevallen kost een kies trekken tussen de 50 en 100 euro, zo valt te lezen op de website allesoverhetgebit.nl, een initiatief van het KNMT, de beroepsorganisatie voor tandartsen. Een gaatje vullen kost ongeveer 100 tot 150 euro, afhankelijk van de vulling en behandeling.

Schade

Twee op de drie tandartsen trekken een kies als de patiënt daarom vraagt, zegt Broers. „Die behandelingen vallen in een grijs gebied. Bij een ontsteking kan een kies trekken net zo goed als hem met een dure behandeling redden”, legt ze uit. „Maar vaak is een simpele vulling voldoende en is trekken niet nodig.”

Tandartsen en kaakchirurgen moeten zich houden aan de professionele standaard, vertelt de onderzoeker. Daarin staan normen voor goede en veilige zorg. „Er zijn twee ethische principes die je kunt betrekken op het trekken zonder duidelijke tandheelkundige reden”, legt ze uit. „Enerzijds heeft een patiënt autonomie, zelfbeschikkingsrecht, over zijn behandeling. Anderzijds mag een tandarts of kaakchirurg geen schade toebrengen aan de patiënt.”

Tandartsfobie

Extreme angst voor de tandarts is de op een na meest voorkomende reden om de tandarts te vragen kiezen te trekken. Kaakchirurgen werkten bij 51 procent van de verzoeken mee, tandartsen bij 37 procent, blijkt uit Broers’ onderzoek.

„Mensen met een tandartsfobie gaan vaak naar een speciale kliniek, waar ze onder narcose worden behandeld”, zegt Broers. „Ze willen van de tandarts af zijn. Maar dat is geen oplossing. Een behandeling onder narcose vanwege een fobie is geen tandheelkundige reden, en neemt de angst niet weg.”

In de meeste gevallen is er een alternatieve, betere manier om tot een oplossing te komen, stelt Broers. „Een tandarts kan patiënten helpen door hen op subsidiepotjes van de gemeente te wijzen of een goedkopere behandeling te zoeken.” Ook een tandartsfobie kan verholpen worden, zegt Broers. „Tandartsen leren in hun opleiding over het verminderen van de angst en kunnen zich specialiseren in het helpen van patiënten met een fobie.”

Desondanks blijven verzoeken om een kies te trekken zonder tandheelkundige reden een lastige kwestie, realiseert de onderzoeker zich.