Ze is beïnvloed door haar eigen platform, lacht Ananda van Doorn. De 37-jarige medeoprichter van Reliving – een onlineplatform voor tweedehandsmeubels – is helemaal weg van de Enetrikast.

In 1985 ontwierp de Deense industrieel ontwerper Niels Gammelgaard de eerste versie van deze stellingkast voor meubelwarenhuis IKEA. Die kostte toen nog omgerekend 65 euro. Inmiddels wordt de Enetri verkocht voor minstens 400 euro, ziet Van Doorn in haar statistieken. Soms zelfs voor 1100 euro. „Ik heb er nu een op het oog”, zegt ze. „Voor 550 euro, dat is een goede prijs. Maar ik ben nog aan het onderhandelen.”

Wie denkt aan IKEA, denkt al snel aan de spaanplaten Billyboekenkast of Paxkledingkast. Bij het minste of geringste beschadigd. Maar sinds een jaar of drie hebben de kasten, vazen, fauteuils en lampen uit oude IKEA-collecties een cultstatus verworven. Vaak, maar heus niet altijd, ontworpen door gerenommeerde designers. „Het is net een Chaneltas”, zegt Van Doorn over deze categorie IKEA-producten. „Je koopt het ook omdat je weet dat het meer waard wordt.”

Items uit de jaren zestig, zeventig en tachtig, maar ook uit 2002 of 2017 gaan voor honderden euro’s meer over de toonbank dan waar ze ooit voor in de winkel werden verkocht. Drie jaar geleden leverde de Cavelli, een fauteuil uit 1959, op een veiling zelfs 18.000 euro op. De originele prijs: omgerekend 27 euro.

De metalen Järpenstoel van designer Gammelgaard, in 1983 nog geen 17 euro, brengt nu honderden euro’s op. Net als de slechts acht jaar oude vloerlamp van ontwerper Ola Wihlborg waar tiktokkers en instagrammers mee koketteren.

Medeoprichter Evelien Bunnik van Whoppah, een marktplaats voor vintage interieuritems, noemt de oranje donutlamp van de Nederlandse ontwerper Sabine Marcelis. In de winkel nog verkrijgbaar voor 49,99 euro. „Maar ik zie hier dat hij te koop staat voor 90, nee wacht, 160... O, zelfs 200 euro”, zegt ze scrollend over de Whoppahsite.

IKEA heeft in zijn ruim tachtigjarig bestaan heel goed de tijdgeest weten te vangen, verklaart Bunnik het succes van vintage IKEA. Veel interieurtrends –ze noemt de kleurrijke Memphisstijl uit de jaren tachtig en het sobere brutalisme uit de jaren zeventig– passeerden de revue. Het zijn ook items die lang meegaan, zegt Van Doorn, die het IKEA-aanbod op haar platform Reliving zag groeien van honderd stuks in 2021 naar inmiddels bijna 2000 per jaar.

De populariteit van deze IKEA-items past binnen een grotere trend, ziet de 33-jarige Nick Berentsen. Een groeiende groep consumenten wil een duurzamer en origineler interieur. Op het online platform Etsy runnen Berentsen en zijn moeder een vintage webshop met veel IKEA-items. En die markt is enorm, weet hij.

De lampen, krukjes en klapstoelen die zij verkopen, gaan de hele wereld over. Van Zuid-Korea tot de Verenigde Staten, Oostenrijk, China en Australië. Laatst ging een van hun Lyktalampjes (een tafellampje verkrijgbaar in verschillende kleuren) naar een klein plaatsje in het Canadese poolgebied.

Dat die krukjes en lampjes vooral over de grens in trek zijn, komt volgens Berentsen deels doordat IKEA zich pas eind jaren negentig in landen als China en Zuid-Korea vestigde. Hier duiken IKEA-kapstokken in menig kringloop op – hij speurt zelf ook kringlopen, marktjes en braderieën af op zoek naar nieuwe aanwinsten. In sommige Aziatische landen zijn ze zeldzamer en dus veel geld waard.

Niet alle Nederlanders snappen de trend, zegt Relivingoprichter Van Doorn. „Dat kostte vroeger toch maar een paar gulden”, zeiden klanten toen ze twee jaar geleden een pop-upstore opende met veel vintage IKEA-producten.

Ondanks die scepsis boert Berentsen best aardig. „Laat ik het zo zeggen... ik doe het ernaast, en van wat ik verdien zou ik elk jaar een nieuwe auto kunnen kopen. Een splinternieuwe.”

Niet iedereen die zijn zolder vol oude IKEA-spullen leeghaalt, kan rekenen op een vetpot. Vooral niet als de producten niet puntgaaf zijn en moeten worden opgeknapt. Sommige verkopers laten weten wel rond te kunnen komen van hun handel. Maar een nieuwe auto... Nee, grinnikt er een.

Ikea speelt zelf ook in op de vintagetrend. Populaire items brengt de Zweedse meubelboer opnieuw op de markt. Zoals die Enetrikast waar Van Doorn zo verliefd op is. Straks voor nog geen 150 euro. De pas verhuisde Van Doorn kiest toch voor de minder kleurrijke, vintage variant. „Ik ga morgen de kast halen!” mailt ze een dag na het interview. Schade: 400 euro.