Vanuit de winkel kijk je door een groot raam zo de keuken in. Hier is directeur-eigenaar Henk Jan Beltman (44) graag. Hij loopt naar de werkbank en wijst op de rode machines die er staan. „Dit is de plek waar we nieuwe smaken uitproberen en het productieproces nabootsen. Van het roosteren van de bonen tot het uiteindelijke product.”

Tony’s Chocolonely ontstond in 2005, toen drie journalisten van het tv-programma Keuringsdienst van Waarde besloten de wereld van de chocolade te verbeteren. Het moest maar eens afgelopen zijn met de duistere praktijken rond miljoenen kindslaven in Ghana, Ivoorkust en andere cacaoproducerende landen. Teun van de Keuken, Roland Duong en Maurice Dekkers wilden een eerlijke reep maken.

Ruim tien jaar later is Tony’s Chocolonely uitgegroeid tot een bedrijf met zo’n honderd werknemers, een vestiging met winkel in hartje Amsterdam en vestigingen in Londen en Portland (Verenigde Staten). De drie journalisten zijn reeds vertrokken, maar het bedrijf floreert. Vorig jaar groeide de omzet van Tony’s met bijna 23 procent naar 55 miljoen euro. Dat was wel minder dan de verwachte 50 procent groei. Het rendement kwam uit op 4,5 procent.

„Dus heb ik ruzie met de bank”, zegt Beltman met een grijns, terwijl hij aan de werktafel in de keuken gaat zitten. „Grote jongens als Nestlé, Milka en Mondelez realiseren veel meer rendement. Maar dat past niet bij onze filosofie. Een groot deel van onze omzet gaat naar de boeren. In Ivoorkust betalen we 40 procent meer voor een kilo bonen dan normaal, in Ghana 25 procent meer. Zo kunnen de boeren hun kinderen naar school sturen, in plaats dat die mee moeten werken op de plantage.”

Strijdbaar

Ondertussen leveren ruim 5000 boeren eerlijke cacaobonen aan Tony’s. Op de wikkel van een reep staat: ”Samen maken we chocolade 100 procent slaafvrij”. Hoe lang is die weg nog? Beltman zoekt even naar woorden: „Over 25 jaar hebben we grote stappen gemaakt.” Dan, strijdbaar: „Toch gaat het gebeuren. Een van de pijlers van het bedrijf is dat we gekopieerd willen worden. De grote jongens gaan om, ik weet het zeker. En doen ze het niet, dan vecht ik ze allemaal de tent uit. Al is dat laatste niet realistisch.”

Daarom zoekt Tony’s openlijk toenadering tot de grote multinationals. Want hoewel Beltman, die in 2011 aan het roer kwam, zijn bedrijf de nummer 1 van Nederland mag noemen op het gebied van chocorepen: daar is hij niet tevreden mee. „Het gaat om onze filosofie: een eerlijke reep voor een eerlijke prijs.” Weer komen de boeren in Ghana en Ivoorkust ter sprake. Want om hén gaat het, vindt Beltman. „Wij westerlingen hebben chocolade helemaal niet nodig. Voor ons is het puur een genotsmiddel. Een cadeautje. Laten we dan zorgen dat het een eerlijk cadeautje is.”

De ondernemer noemt het vreemd dat bedrijven zich bijna alleen maar toeleggen op geld verdienen en dat er tegelijkertijd stichtingen zijn die mensen helpen. „Wij laten zien dat je als bedrijf mensen kunt helpen. En dan staat er op je balans inderdaad een lager rendement. Maar als ik straks oud ben, wil ik met voldoening kunnen terugkijken op wat we hier hebben gedaan.”

Impact

Echte voldoening zal er pas zijn als de hele keten verduurzaamt, erkent Beltman. Daarom wil Tony’s impact maken. Allereerst op consumenten. En dat lukt aardig, gezien het enthousiasme waarmee –vooral jonge– klanten door de winkel struinen.

Beltman glimlacht. „We zijn gepassioneerd over chocolade en serieus als het om mensen gaat. Dat laatste is bedoeld voor de impact. Een eerlijke reep met een foto van een boer op de wikkel doet het niet. Die gekke letters van ons wel. We zijn anders en willen dat blijven. Daarom ben ik bezig om een achtbaan te gaan bouwen met daaromheen een fabriek voor onze repen. Gek plan? Dat moet ook. Maar wel altijd met het serieuze doel voor ogen: samen de cacaowereld honderd procent slaafvrij maken.”

digibron.nl/dezaak

Bedrijfsgegevens

Bedrijf: Tony’s Chocolonely

Waar: Amsterdam, Portland (VS), Londen

Sinds: 2005

Product: eerlijke chocoladerepen

Aantal medewerkers: 95