De SER startte twee jaar geleden een onderzoek naar de stijgende zorgkosten. Het rapport daarover zou in eerste instantie in maart gepresenteerd worden, maar werd uitgesteld door de corona-uitbraak.

In de studie ”Zorg voor de toekomst”, die vrijdag is gepubliceerd, staat de houdbare zorg op de lange termijn centraal. De SER dringt aan op meer autonomie voor zorgmedewerkers en meer tijd voor cliënten. Daarnaast moet er meer aandacht komen voor preventie, binnen en buiten de zorg. Ook is er meer regie op digitale innovaties gewenst en moet voortdurend kritisch gekeken worden welke zorg wel en welke zorg niet wordt vergoed. Om deze aanbevelingen te realiseren, is volgens de SER een langetermijnvisie van de overheid nodig.

Coronacrisis

In de komende decennia neemt de vraag naar zorg alleen maar toe. Dat komt doordat mensen langer leven en meer zorg willen. Volgens de schatting van de SER zijn er in 2040 ongeveer 2 miljoen zorgmedewerkers nodig; op dit moment werken 1,4 miljoen mensen in de zorg.

„De coronacrisis heeft een vergrootglas gelegd op onze conclusie. Namelijk dat we heel veel mensen tekort gaan komen”, aldus SER-voorzitter Mariëtte Hamer tegen de NOS. Volgens haar biedt de coronacrisis ook kansen voor de zorg: doordat veel mensen de komende tijd mogelijk hun baan verliezen, zijn zij potentiële herintreders.

Toch is volgens de SER zo’n grote groei van het aantal zorgmedewerkers met een vergrijzende bevolking waarschijnlijk niet haalbaar. Om goede en toegankelijke zorg te kunnen blijven leveren is daarom ook van belang hoe de zorg georganiseerd is, dat de juiste zorg op de juiste plek wordt geleverd en dat de juiste informatie beschikbaar is.

Twijfels

Artine Westerlaken, directeur van de opleiding verpleegkunde aan de Christelijke Hogeschool Ede (CHE), sluit zich aan bij deze conclusie. De aanmeldingen voor de opleiding hbo-verpleegkunde liggen aankomend cursusjaar iets lager, wat volgens haar te wijten zou kunnen zijn aan het „corona-effect.” „Studenten twijfelen wellicht omdat veel onderwijs nu digitaal wordt gegeven.”

Het tekort aan zorgpersoneel is ook in christelijke zorgorganisaties voelbaar, zegt Westerlaken, die in de zorg werkte voordat ze opleidingsdirecteur werd. Met name in de identiteitsgebonden zorg is het lastig zorgpersoneel te vinden dat daarbij past.”

Ad Blonk, sectordirecteur van de afdeling zorg en welzijn van het Hoornbeeck College, ziet een kleine terugloop in het aantal aanmeldingen voor de bbl-opleidingen gezondheidszorg. De afgelopen jaren groeiden deze opleidingen, waarin studenten tegelijk werken en leren, juist. Door corona zijn zorginstellingen volgens Blonk voorzichtiger met het aanbieden van een stageplek, die de studenten van deze opleiding nodig hebben.

Blonk sluit niet uit dat mensen die door de coronacrisis hun baan kwijt raken in de zorg komen werken. „Trajecten voor herintreders zagen het aantal aanmeldingen toenemen. De maatschappelijke herwaardering van de zorg zou hierin een rol kunnen spelen.”