Zelf heeft ze nog nooit meegemaakt dat een patiënt schade overhield aan het inhouden van een nies. En bij collega’s heeft Wytske Fokkens er ook niet eerder over gehoord. De hoogleraar KNO aan het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam kijkt op van het recente artikel in het British Medical Journal, waarin artsen verwijzen naar een 34-jarige man uit Leicester die er een gaatje in zijn weefsel van zijn keel aan overhield en een week in het ziekenhuis moest blijven.

De Nederlandse Vereniging van Keel-Neus-Oorheelkunde en Heelkunde van het Hoofd-Halsgebied weet evenmin wat het met de publicatie aanmoet. „We hebben intern rondgevraagd, maar er is niemand die zoiets wel eens heeft meegemaakt.”

Peper en parfum

We maken het allemaal wel eens mee: een nies die nogal ongelegen komt, bijvoorbeeld middenin een vergadering. Moeten we onze schaamte dus maar opzij zetten, met het Engelse verhaal in ons achterhoofd? „Ik vind het lastig om daar commentaar op te leveren”, zo zegt Fokkens. „Natuurlijk is het niet ideaal om een nies in te houden. Wanneer je bij het niezen je neus en mond dicht houdt, bouwt zich een druk op. De lucht moet ergens heen. Als je moet niezen, is het daarom verstandig om het gewoon te doen. Maar we denken dat er bij de patiënt in Engeland sprake was van een heel bijzondere situatie. Ik kan het niet verklaren.”

Niezen is een manier van het lichaam om prikkelende stoffen naar buiten te werken, legt Fokkens uit. „Als de gevoelszenuwen in de neus voelen dat er iets zit dat er niet hoort, ontstaat de reflex om dat weg te krijgen. Het lichaam beoordeelt zo’n stof dan als potentieel gevaarlijk. De oorzaak kan van alles zijn: peper, parfum, rook, verf, eigenlijk alles dat de zenuwen prikkelt. Soms gaat het om stoffen die het lichaam zelf aanmaakt. Als je allergisch bent voor graspollen, maakt je lichaam in reactie daarop een stof aan waarvan je moet niezen.”

Overgevoelig

Wanneer je een nies gewoon laat komen, kun je volgens Fokkens eigenlijk niets fout doen. „Fout niezen bestaat niet. Het is een reflex, er is geen manier waarop het kwaad kan. Het is ook niet schadelijk als je vaker moet niezen. Dat kan wanneer je ergens allergisch voor bent of in algemene zin overgevoelig voor bepaalde prikkels. Sommige mensen moeten ook niezen als ze ineens van warmte in de kou belanden. Daarnaast zijn er in het lichaam allerlei verbindingen, zoals tussen de ogen en de neus. Dat verklaart dat je soms ook niest als je in de felle zon kijkt.”