Subthema 'auteurs'

"Seth Cooper stormde de kamer binnen. Hij was rood aangelopen en keek woedend". De logeerpartij bij vriend en collega-predikant Jeremiah Morgan in het noorden eindigt abrupt op een hete zondagmiddag. De oorzaak: Morgans zoon heeft net een flink aantal negerslaven helpen ontsnappen en daar kan de zuiderling Cooper niet tegen, helemaal niet op zondagmiddag.

In een "college" in Cambridge ligt de oude rector, de "master", op sterven. Evenals zijn dertien collega's weet hij dat er spoedig een opvolger moet worden gekozen. Het adembenemende machtsspel dat zich dan ontvouwt, vormt de plot van de roman "The Masters" van de Engelse auteur C. P. Snow (1905-1980), waarvan deze week een Nederlandse vertaling verschijnt.

Hij typeert zichzelf als een linkse vredesactivist, is een persoonlijke vriend van Sjimon Peres en voelt zich betrokken bij de politiek van zijn land. In zijn toespraken en essays neemt hij overduidelijke standpunten in. Het is echter zijn kracht dat hij in zijn romans en verhalen zowel een kolonist als een Palestijn kan zijn. Dat maakt Amos Oz (1930) tot een van de grootste Israëlische schrijvers van het moment. "Jezelf verplaatsen in de ander is de essentie van verraad. Maar je kunt beter een verrader zijn dan een fanaticus".

Eén dimensie van Shakespeares werk is zijn tijdloosheid. Hij roert alles aan wat ook ons bezighoudt. Racisme, standsverschil, brute macht en de rechtsorde, nationalisme, de zin van het bestaan, ongebreidelde wellust en geldzucht. En dat alles in poëzie die ook na bijna vier eeuwen nog fors en overtuigend opklinkt.

Een man van uitersten. Zo kun je de dichter H. Marsman typeren. Iemand die zijn collega-dichters opjutte tot "spanning, kracht, durf". Oók iemand die zijn vrees voor de dood niet kon overwinnen. Een dichter die nu eens in een klassieke versvorm, dan weer in een vrij vers zijn gedachten uitte. Al die elementen komen we tegen in zijn veelbesproken bundel "Paradise regained", die opnieuw is uitgegeven in de Alfa-reeks.

Hoewel misschien een dichteres in de marge, eert Gerrit Komrij Jacqueline van der Waals (1868-1922) door haar duidelijk aanwezig te laten zijn met zeven gedichten in zijn bloemlezing "De Nederlandse poëzie van de negentiende en twintigste eeuw in duizend en enige gedichten". Hij kent haar dus een ereplaats toe in de galerij van de Nederlandse dichters.

De nieuwe roman van oud-ambassadeur F. Springer (pseudoniem van C. J. Schneider, geboren in 1932) zou over zijn jaren in Oost-Berlijn gaan, vlak voor de val van de Muur. Maar zijn jeugd in Indië, in dit geval de repatriëring van het gezin na de bevrijding uit de jappenkampen, vormt toch weer het decor van zijn nieuwste boek. Zo wordt de lezer opnieuw geconfronteerd met de weemoed om een verre jeugd, onmogelijke liefdes en gemiste kansen.

Het is verbazend dat we ruim tweeduizend jaar na de gebeurtenissen nog precies kunnen navoelen hoe de oorlog in Gallië gevoerd werd. Ik bedoel dan de oorlog die Gaius Julius Caesar te voeren had tegen alle mogelijke stammen en stammetjes in het gebied dat nu Frankrijk heet. De man van het "veni, vidi, vici" was niet alleen een goede veldheer, hij kon ook schrijven. In de schitterende vertaling van Vincent Hunink lijkt het haast alsof we er zelf bij zijn geweest.

Hugo Claus is alles bij elkaar: lichtvoetig, macaber, zoet, bizar, platvloers en verheven. Maar hij ontziet niets en niemand, ook de lezer niet, die met "Onvoltooid verleden" een akelig en bloederig verhaal in handen krijgt. Een verhaal onder het motto: "De mens moet toch iets doen met zijn medemens, hem plagen of hem vogelen". "Onvoltooid verleden" is een vervolg op "De geruchten", dat twee jaar geleden verscheen.

Als de werkelijkheid eruit zou zien zoals ze in veel literaire werken getekend wordt, zou het met de wereld nog wel meevallen, maar de beelden die Renate Dorrestein oproept, schetsen een werkelijkheid waarvan je zou wensen dat ze niet bestond.