Subthema 'Moderne literatuur'

„Eigenlijk zit ik bij het verkeerde medium”, lacht Andries Knevel, sinds jaar en dag tv-presentator bij de Evangelische Omroep. „Lezen is voor mij een van de grootste genietingen van het ondermaanse.” Knevel leest „dag en nacht”, gemiddeld vijf titels per week. Vooral boeken van gasten in zijn tv-programma ”Het elfde uur”. Hoewel moderne literatuur christenen soms in verlegenheid brengt, wil hij de confrontatie niet uit te weg gaan. „Mijn basishouding is: Wees niet al te bang”.

Als je moderne literatuur leest moet de vraag zijn of je er een christelijk gebruik van kunt maken, schrijft drs. Esther Karels-Boonzaaijer. Dat lijkt haar een goede leesregel.

Het leesgedrag van leerlingen in het voortgezet onderwijs baart docenten al jaren zorgen. Scholieren lezen niet graag en pakken naarmate ze ouder worden steeds minder vaak een boek. Meer aandacht voor leesplezier moet deze trend tegengaan. "Laat leerlingen zelf kiezen welke boeken ze lezen."

Een spannend verhaal gaat er bij leerlingen altijd in. Zodra de leraar Nederlands de literatuurlijst aan de orde stelt, betrekken de gezichten, terwijl de leerlingen al veel minder boeken hoeven te lezen dan tien jaar geleden. De neerlandicus: "Het gaat tegenwoordig om leesplezier; gevaarlijk. We praten ook niet over wiskundeplezier."

"Lezen is kiezen" heette het boek dat de Gomarusscholengemeenschap in Gorinchem jarenlang gebruikte voor het literatuuronderwijs. Het duidt precies aan wat de school met deze lessen beoogde: wie leest, moet keuzes maken, en wie voor zulke keuzes geplaatst wordt, moet wel hebben léren kiezen.

Het probleem is al zo oud als het reformatorisch onderwijs: hoe ver moeten de scholen van eigen signatuur gaan in het voorbereiden van de leerlingen op de sterk geseculariseerde maatschappij waarin ze straks zullen moeten functioneren? Door de invoering van nieuwe vakken in het voortgezet onderwijs is dat dilemma volop actueel.

Het taalgebruik in kinderboeken wordt steeds ruwer. SGP-fractievoorzitter Van der Vlies maakt zich daar -met vele ouders- zorgen over. Kinderen worden zo verkeerd beïnvloed. Het Tweede-Kamerlid vroeg staatssecretaris Van Leeuwen van Cultuur daarom afgelopen maandag tijdens een debat in te grijpen. Geen vloeken in kinderboeken.

De Bond tegen het vloeken heeft het taalgebruik in bekroonde kinderboeken onderzocht. "Winterijs" van Peter van Gestel (Gouden Griffel) onderscheidt zich negatief, het kinderboekenweekgeschenk blijkt acceptabel.

Het blijft een spanningsveld: hoe kunnen middelbare scholen hun leerlingen op een verantwoorde manier kennis laten maken met moderne literatuur? Veel reformatorische en protestants-christelijke scholen gebruiken zorgvuldig samengestelde boekenlijsten waarmee leerlingen aan de slag kunnen. Ruimte voor eigen initiatief van de leerlingen is er wel, maar "helaas moeten we in ons vak herhaaldelijk 'waarschuwingsborden' neerzetten."

Misbruik van Gods Naam is in de Nederlandse samenleving geen zeldzaamheid. In de Nederlandse literatuur evenmin. Hoe ga je daar als christelijke lezer mee om? Als je op pagina 15 van je roman een vloek tegenkomt, sla je het boek dan dicht? Maakt het verschil met welk doel je leest? Met die vragen worstelt docent E. Kooijmans evenzeer als zijn leerlingen Erik Willemsen (6-vwo) en Paulien Elshout (4-havo).