Subthema 'Joodse literatuur'

"Maar Hannele", ging oom Moisje haperend voort: "Dat was anders, want toen leefden we in een joodse wereld, omringd en gesterkt door alles van onszelf. Dat was zo'n veilige, zekere wereld, dat we nooit bang waren om er vreemden in op te nemen. Maar hier", riep hij uit, er kwam iets van paniek in zijn stem en hij maakte een hulpeloos gebaar, "hier zijn we alleen in een heel grote gojse wereld die ons dreigt te overspoelen. Als we hier niet onder elkaar blijven", en nu kreeg zijn stem werkelijk een angstige klank, "dan zijn we verloren."

Onbegrijpelijk: een knappe jonge vrouw, fotomodel van beroep, die in de Bijbel leest en naar dat Woord wil leven. Zo denken de omstanders over Krista. Zelfs haar verloofde vindt haar geloofsleven amusant. Als Krista in allerlei afschuwelijke spionagetoestanden verwikkeld raakt, leert ze dat ze op God moet vertrouwen en niet op haar mooie uiterlijk. De ontwikkeling die de hoofdpersoon uit "Een dame van allure" op geestelijk vlak doormaakt, geeft een diepe meerwaarde aan deze intrigerende, spannende roman.

Dvoirele heeft een probleem. Haar vader. Eigenlijk meer dan dat: de hele Joodse gemeenschap waarin zij verkeert. Wanneer zij haar vader vraagt wat zij later kan worden, antwoordt rebbe Avrohom-Ber verbaasd: "Jij? Een meisje? Niets natuurlijk!" En door dat antwoord wordt haar leven in Polen gestempeld. In de autobiografische roman "Een meisje van niets. Een vrouwenleven in het sjtetl" beschrijft Esther Kreitman haar eigen jeugd.

Hij staat in het leven zoals iemand die een auto bestuurt. "Om te rijden is het noodzakelijk telkens in de spiegel te kijken en te zien wat er achter je gebeurt. Anders krijg je onherroepelijk een ongeluk." De Israëlische schrijver Chaim Be'er betreurt het dat alles in de hedendaagse -ook in zijn Joodse- samenleving erop lijkt gericht vooruit te kijken. "Om te weten waar je heengaat, moet je weten waar je vandaan komt." Hij houdt een pleidooi voor een nieuwe identiteit waarin verleden en heden een plaats krijgen.

"Natuurlijk geloof ik in een vrije wil. Héb ik een andere keus...?'' Zo'n uitspraak tekent de in 1991 overleden auteur en Nobelprijswinnaar Isaac Bashevis Singer. Zijn postuum uit het Jiddisch vertaalde roman "Schimmen a an de Hudson" laat Singer zien zoals hij was in zijn hoogtijdagen.

Een paar weken geleden zou de auteursnaam Jacqueline Park bij mij noch een rimpeling in de maag, noch een twinkeling in de ogen veroorzaakt hebben. Intussen heeft deze Amerikaanse schrijfster mij dagenlang weten te kluisteren aan haar pennenvrucht die via de Arbeiderspers op de Nederlandse markt is beland. Om uiteenlopende redenen is "Het geheime boek van Grazia dei Rossi" een historische roman die intrigeert. Het verhaal speelt zich af in Italië ten tijde van de Renaissance.

Een oude foto. Man met hoge zijden hoed en volle baard. Wat zegt zo'n prent je als dat je grootvader is die je nooit gekend hebt? Een opa die het geloof hoger achtte dan aardse welvaart? Dat is volstrekt onbegrijpelijk als je als kleinzoon het geloof vaarwel gezegd hebt. Zo'n kleinzoon is de in Zuid-Afrika geboren en in Engeland woonachtige Joodse schrijver Dan Jacobson. Zijn ongekende grootvader -rabbijn Yisrael Yehoshua Melamed, "Heshel" voor zijn vrouw- fascineerde de inmiddels zeventigjarige kleinzoon dermate, dat hij op zoek ging naar antwoorden op de vele waaroms in opa's armetierige leven in Litouwen. Het resultaat van die zoektocht is het boek "Heshels rijk".

Meir Shalev, even oud als de staat Israël, is een van Israëls bekendste en geliefdste schrijvers. Ook in Nederland heeft Shalev zich inmiddels een bewonderend publiek verworven met titels als "De bijbel nu" en "Vooral over de liefde". Zijn laatste roman "De grote vrouw" maakte in de pers veel lovende reacties los. Juist daarom voor dit boek aandacht in deze krant. En tenslotte 'hebben' veel RD-lezers 'iets' met Israël!

But what does it all mean? De Amerikaans-joodse schrijver Chaim Potok gaat in zijn jongste verhalenbundel op zoek naar de betekenis van gebeurtenissen en ervaringen die belangrijk zijn voor de hoofdpersonen. Alle zes -het getal van de dagen van een week uitgezonderd de sabbat- hoofdpersonen zijn ditmaal kinderen of teenagers.

De laatste maanden, na de beschamende Liro-affaire, is in de pers en bij de regering plotseling berouwvol belangstelling gekomen voor de manier waarop direct na de bevrijding mensen uit concentratiekampen en Duitse slavenfabrieken in Nederland werden opgevangen, of juist niet werden opgevangen! Het waren ook toen weer de Joden die er het hevigst onder leden. Hun familie, hun persoonlijke bezittingen, hun geld en hun huizen waren ze kwijt en er waren niet veel mensen die hun de helpende hand toestaken.