Een statig Amsterdams grachtenpand. Driehoog. Daar woont Bea samen met haar moeder. De woonkamer toont ietwat rommelig. Bea verontschuldigt zich. „Sorry voor de bende, ik moest eigenlijk nog opruimen.”

In de kamer is goed te zien dat hier een boeddhist huist. Een boeddhabeeldje, een schilderij met een Japans teken en hoog aan de muur een boekenkastje met boeddhistische werken.

Hoe ben je boeddhist geworden?
„Ik ben er mee opgevoed. Ik sta in de Shambhalatraditie binnen het boeddhisme. Deze stroming is gesticht door Chögyam Trungpa Rinpoche. In het Shambhala zijn traditionele standpunten toegespitst op westerse mensen.”

Zie je jezelf als voluit boeddhist?
„Inmiddels wel. Toen ik ongeveer 13 jaar was, had ik het een beetje gehad met mijn opvoeding. Een echte puber, hè! Ik snapte niet wat er leuk was aan mediteren. Maar op mijn 17e ben ik weer mee gaan doen aan een meditatieprogramma.

Toen ik 19 jaar was, heb ik toevlucht genomen, zoals dat heet. Ik werd officieel boeddhist.”

Wat houdt ”toevlucht nemen” in?
„Je neemt toevlucht tot de Boeddha, de dharma en de sangha. Dat doe je door een riedeltje op te zeggen. „Ik neem toevlucht tot de Boeddha. Ik neem... enzovoort.” Boeddha wijst naar de stichter van het boeddhisme, Gautama Boeddha. Dharma is de leer van het boeddhisme en de sangha is de gemeenschap, de kerk zoals jullie het noemen.”

Ging het opzeggen van deze zinnen nog gepaard met een ritueel?
„Terwijl ik de woorden uitsprak, boog ik voor een schrijn. Dat is een soort altaartje met wat voorwerpen erop, zoals een boeddhabeeldje. Met het buigen vereerde ik geen godheid. Nee, ik erkende mijn eigen fundamentele goedheid.”

Fundamentele goedheid?
„In de Shambhalaleer gaat het om een verlichte samenleving. Die krijg je door de bewustwording van het individu. Dus iedereen moet wakker worden. De verlichting van ieder individu gaat door meditatie toe te passen op het dagelijks leven.”

Hoe gaat het mediteren in zijn werk?
„Thuis doe ik dat gewoon op een matje op de grond in de kamer. Met een kaarsje en een wierookje erbij. Ik zit dan in de lotushouding, kleermakerszit zeg maar. Mijn ogen zijn open; gericht op de grond voor me. Vervolgens concentreer ik me volledig op mijn ademhaling. Zo probeer ik me bewust te worden van de wereld om me heen. Bij meditatie worden ook wel mantra’s –een soort spreuken of gebeden– gereciteerd (opgezegd, MK). Wil je een voorbeeld van een mantra? „Moge alle wezens diepzinnige, schitterende luister genieten!””

Hoe vaak mediteer je?
„Ik kreeg pas kortgeleden meer ritme. In principe mediteer ik elke ochtend en avond een halfuur. Maar het schiet er regelmatig bij in. Als ik erg moe ben of als ik wat gedronken heb en me niet kan concentreren. Maar ik merk dat het heel goed voor me is. Zeker als ik me niet zo happy voel, en ik bewust ben gaan mediteren. Eens in de zoveel tijd kan het zo zijn dat ik tijdens de meditatie een moment ervaar van de heelheid van de wereld, een grondgedachte in het boeddhisme.”

Bezit het boeddhisme dé waarheid?
„De dharmaleer van het boeddhisme kan me hoogstens de goede kant op wijzen. Via meditatie moet ik uiteindelijk de waarheid in mezelf vinden. Je moet jezelf opgeven aan jezelf.”

Maak je daarmee de mens niet tot een god?
„Dat zou je zo kunnen zeggen. Maar het is niet alleen de god in jezelf, maar in alles om je heen.”

Volgens het boeddhisme bestaat er geen God. Hoe verklaar je dan de wereld om je heen? Je ziet die niet als het werk van een Schepper?
Het blijft even stil. „Sjoh... Daar heb ik nog nooit echt over nagedacht.” Bea aarzelt. „Ik zou er een boek op moeten naslaan. Maar volgens mij is er niet echt een verklaring voor het ontstaan van de wereld. Eigenlijk maken mensen de wereld met hun eigen blabla...”

Hoe zie je het hiernamaals?
„Ik geloof in reïncarnatie. Als je sterft ben je als een zaadje van een nieuwe boom. Sommige boeddhisten richten zich helemaal op een volgend leven. Het gevaar is dat je dan niet meer zo je best doet voor dít leven. Dat vind ik een probleem. Ik leef nu. En ik probeer het boeddhisme in mijn leven in te bouwen. Wat daarna precies gebeurt, daar hecht ik weinig waarde aan.”

Let je als boeddhiste op wat je eet?
„We hebben geen echte voorschriften. Veel boeddhisten zijn vegetariër of veganist. Maar ik eet gewoon vlees. Alleen wél van biologisch gehouden dieren. Door de manier waarop ik eet, wil ik geen onnodig lijden veroorzaken.”

En je kleding?
„Je moet je zo kleden zodat je je er goed bij voelt. Iets past bij je of niet! Met elegantie moet je jezelf aan de wereld tonen.”

Heb je accessoires die naar je geloof verwijzen?
„Mijn armbanden. Daar staat een aantal mantra’s op. Ik weet alleen niet precies wat deze betekenen.”

En hoe zit het met muziek?
„Ook daarin kent het boeddhisme geen voorgeschreven regels. Hoewel we vaak weinig van doen hebben met de huidige popcultuur. Muziek is voor mij oké als ik het mooi vind.”

Draag je je geloof actief uit?
„Ik studeer culturele antropologie aan de Universiteit van Amsterdam. Studiegenoten merken niet direct dat ik boeddhist ben. Uiterlijke dingen verraden dat niet of zo. Ik ga ook niet mediteren op de universiteit.”

Weten ze wel dat je boeddhist bent?
„Zeker, ik kom er open voor uit. Ik praat graag en veel met studiegenoten over de dingen die ik doe. Sommigen van hen ervaren dat zelfs als fundamentalistisch. Geïnteresseerden nodig ik uit voor de jongerenbijeenkomsten die ik in het Boeddhistisch Centrum organiseer.”

Waar ontmoet jij andere boeddhisten?
„In het Boeddhistisch Centrum, hier in Amsterdam. We hebben er zo’n 160 leden. In ons centrum zijn allerlei boeddhistische activiteiten en cursussen te doen. Meditatietechnieken zoals Japans bloemschikken, kalligrafie of boogschieten. Zelf organiseer ik jongerenavonden in het centrum.

Ook ga ik elke zomer wel een maand naar een retraitecentrum in Frankrijk. Dat is een groot oord waar je veel mediteert met grote groepen boeddhisten.”

Verschillen tussen boeddhisten en christenen

Tussen het boeddhisme en het christendom bestaan grote verschillen. Zo kennen boeddhisten geen god of goden. Ook hebben ze geen heilig boek, hoewel ze wel wat gezaghebbende geschriften hebben van vooraanstaande leiders.

Hoewel meditatie ook in het christendom voorkomt, heeft het wel een heel andere plaats. In het boeddhisme kun je door maar genoeg te mediteren de ultieme verlichting bereiken. Het gaat er dus om goed je best te doen. In het christendom is het heil niet in meditatie zelf te vinden, maar alleen uit genade in Christus.