Wetenschap2 oktober 2001

De nieuwe oorlog

Dinsdagmorgen, 4.15 uur. Op de parkeerplaats naast het station staat een rode bestelbus, met de rug naar het spoor geparkeerd, de achterdeur op een kier. In de verte klinkt de cadans van een naderende trein. Hoe makkelijk is het om een chloortrein te veranderen in een ramp die past in het rijtje WTC en Pearl Harbor?

Met een gangetje van 60 kilometer per uur passeert een dubbele locomotief het Goudse station. Daarachter een kolonne van twintig wagons; de oranje bordjes vertellen dat er een gevaarlijk goedje in de containers zit.

Zodra de derde wagon door het station heenkomt, spuwt er een steekvlam uit de bestelbus. Een antitankgranaat boort zich in de wand van een vloeistofcontainer. De geschrokken machinist brengt de trein langzaam tot stilstand, nog voor de locs de spoorbrug bereikt hebben. Een groene sliert vloeistof stroomt uit de opengeritste wagon en verdampt bijna meteen. Een forse noordwester smeert de stinkende geelgroene gifdeken uit, in de richting van het stadscentrum.

Tot zover een doemscenario waar 'chloorwoordvoerder' Van der Boor van Akzo Nobel „even niet aan moet denken.” Vanaf de chloorfabrieken van Akzo Nobel in Hengelo en Delfzijl vertrekt twee keer per week een chloortrein richting de Botlek, dwars door de binnenstad van onder meer Groningen, Zwolle, Amersfoort en Gouda. Van der Boor begint met te benadrukken dat chloor nuttig en nodig is, dat er nog nooit een ongeluk met chloortreinen is gebeurd en dat Akzo en vervoerder Railion er alles aan doen om 'normale' ongelukken te voorkomen. „Maar dit breekt alle wetten. Je kunt moeilijk het hele spoor gaan bewaken.”

Eén chloorwagon bevat meer dan 50.000 kg chloor, terwijl een concentratie van 0,02 milligram per liter lucht al een ondraaglijke pijn in keel en longen veroorzaakt. De Apeldoornse brandweer heeft berekend dat, wanneer de inhoud van een hele wagon vrijkomt, de chloorconcentratie in een gebied tot 500 meter van de rampplek dodelijk zal zijn, en tot op 2100 meter afstand ernstige verwondingen veroorzaakt. Een Gronings rampenplan houdt rekening met 5000 doden en 18.000 gewonden. „Zoiets hangt natuurlijk sterk af van het weer: neerslag, windsnelheid en windrichting”, nuanceert Van der Boor. „Maar we zijn ons er inderdaad van bewust dat chloor een gevaarlijk goedje is.”

De dienstregeling van de treinen is niet openbaar, maar je kunt er wel achter komen, zegt woordvoerder R. Holdert van Railion, want de treinen rijden in de regel op vaste tijdstippen. „De rails worden dagelijks gecontroleerd en we inspecteren ook elke wagon voor vertrek op verdachte zaken. Wissels kun je echt niet zomaar met de hand omzetten. De wagons zijn zo stevig dat ze in principe niet scheuren als ze zouden omvallen. Maar een echte terroristische aanslag, daar is niets tegen bestand.”

Zie ook:

Borssele barst niet
Mossels als waakhond
Dodelijke ventilatielucht

Eerdere berichtgeving:

Borst pleit voor draaiboek bioterrorisme (15 juni 2001)

Bioterreur groter gevaar dan kernwapens (23 augustus 2000)

Oorlog met miltvuur, pokken en pest (20 februari 2001)

Akzo vermindert chloortransporten (13 juni 2000)

Risico’s chloortransporten opnieuw onder de loep nemen (16 augustus 2000)

Relevante websites:

Belang van chloor (Belgische chloorproducenten):
www.belgochlor.be

Rapport van SP over chloortransporten (december 2000):
www.sp.nl

Artikel over Gronings Concept Raamplan chloor:
www.schoonschrift.nl
Geschiedenis van biologische oorlogsvoering:
bioterry.com

Rapport Gezondheidsraad over bioterrorisme (juni 2001):
Samenvatting

Volledig rapport (PDF-bestand)

Wereldgezondheidsorganisatie waarschuwt voor bioterrorisme (21 en 25 september 2001):
www.paho.org
www.who.int

Achtergronden over bioterrorisme:
www.stimson.org (1)
www.stimson.org (2)

Infectieziekten Bulletin over miltvuur/anthrax:
www.isis.rivm.nl

  Uitgebreidere informatie over miltvuur/anthrax:
www.defencejournal.com
www.jama.ama-assn.org