„Verschrikkelijk”, noemt Wim Groeneweg, voorzitter van politievakbond ACP, het ongeval bij Kampen woensdagavond. Op de N50 botsten twee auto’s op elkaar; drie mensen kwamen om. Aan het ongeval ging een politie-achtervolging vooraf. Die heeft te maken met een geweldsincident in het Groningse Bedum. De precieze toedracht van het drama was donderdagmorgen nog onbekend. „Als door politiewerk, wellicht indirect, mensen overlijden, is dat het ergste wat een agent kan overkomen. Het kan traumatisch zijn”, zegt Groeneweg.

Schrikken

Als agenten de achtervolging inzetten, moet de veiligheid van weggebruikers en de politiemensen zelf altijd voorop staan, benadrukt Groeneweg. „De politie mag nooit zomaar rücksichtslos een achtervolging inzetten. Altijd moet de vraag zijn: is het verantwoord de achtervolging door te zetten?”

Kan de politie in het vuur van de strijd, gebrand om bijvoorbeeld een vluchtende crimineel te pakken, richtlijnen schenden? „Politiemensen zijn erin getraind veiligheid in het oog te houden. Dat wil niet zeggen dat het nooit fout gaat”, reageert Groeneweg.

Ook als agenten in politiewagens sirene en zwaailichten aanzetten, dienen ze veiligheid in het oog te houden, geeft Groeneweg aan. „Agenten mogen bijvoorbeeld nooit, met de blik op oneindig, als een dolle over een kruispunt racen. Ze moeten zich ervan bewust zijn dat andere weggebruikers kunnen schrikken als er ineens een politiewagen met zwaailicht opdoemt.”

Het rijgedrag van een politieman die iemand achtervolgt, moet ,beheerst zijn”, zo geeft de zogeheten Brancherichtlijn Politie 2021 aan. ,Het in- en uit schakelen van de optische en geluidssignalen (zwaailicht en sirene, JV) dient op zodanige wijze te geschieden dat schrikreacties zoveel mogelijk worden tegengegaan bij de overige weggebruikers. Het voortdurend aan- en uitzetten van de signalen wordt onwenselijk geacht”, vermeldt de richtlijn.

Over het door rood rijden meldt de richtlijn: „Het negeren van een rood verkeerslicht gebeurt met een snelheid van maximaal 20 kilometer per uur. Bij bruggen en spoorwegovergangen wordt het rode licht niet genegeerd en mag niet worden doorgereden.”

Spijkermatten

De politie deed zo’n tien jaar geleden een proef met spijkermatten. Die konden op de weg worden gelegd om zo banden van de auto van bijvoorbeeld een vluchtende crimineel lek te krijgen. „Jammer genoeg is de spijkermat niet ingevoerd. Van de ene op de andere dag verdwenen spijkermatten uit de politiewagens”, zegt Groeneweg. „Het laatste model spijkermat zorgde ervoor dat de banden van een auto langzaam leeg liepen. Dat was dus relatief veilig. Zo’n spijkermat zorgde er dus niet voor dat een vluchtende auto ineens crashte, doordat de banden in één keer aan gruzelementen gingen. Met alle gevaren vandien.”

Als de politie een vluchtende automobilist tot staan weet te brengen, verhoogt dat de verkeersveiligheid, geeft Groeneweg aan. „Vluchtende criminelen negeren verkeersregels en brengen veel mensen in gevaar. Ze gebruiken hun voertuig als wapen. Dus is het goed dat de politie zo’n gevaarlijke bestuurder aan de kant zet.”

Dat vluchtende criminelen levensgevaarlijk gevaarlijk opereren, blijkt keer op keer. Zo kwamen in 2020 op de A12 bij Zevenaar twee vluchtende plofkrakers om het leven toen ze met de auto waarin ze zaten –een gestolen Audi A3– met hoge snelheid op een vrachtwagen botsten.

Helikopters

Boven de N50 hing woensdagavond ook een politiehelikopter. De afdeling Luchtvaart van de landelijke eenheid van de politie beschikt over een negental helikopters, waaronder drie grotere heli’s. De heli’s kunnen worden ingezet bij het achtervolgen van verdachten. De heli’s beschikken over camera, zoeklicht en luidspreker. De politieheli’s kunnen ongeveer twee uur achter elkaar in de lucht blijven.

De helikopter kan agenten op de grond –via de meldkamer– voorzien van beelden, bijvoorbeeld van een verdachte die door een woonwijk racet of een crimineel die met een wapen op een dak ligt. „Zo’n helikopter heeft een mooier overzicht van de situatie en kan ook een betere risico-inschatting maken”, zegt Groeneveld.