Dat Iran achter Moskou staat in het conflict in Oekraïne, was bekend. Geruchten over de levering en inzet van Iraans drones deden ook al een tijdje de ronde. Onlangs waarschuwden diverse westerse inlichtingendiensten tevens dat Teheran ballistische raketten naar Rusland zou verschepen.

Nieuw is echter de Amerikaanse aantijging dat manschappen van de Iraanse Revolutionaire Garde op Russisch grondgebied actief zijn om de Russen wegwijs te maken in het omgaan met door Teheran geleverde drones. Washington bevestigde eerder deze week berichten dat Iraanse instructeurs op de in 2014 bezette Krim opereren.

De beschuldigingen zijn extra serieus omdat Iraanse kamikazedrones zijn gebruikt om de recente grootschalige aanvallen op Oekraïense steden en infrastructuur uit te voeren, waarbij veel burgerdoelen zijn geraakt en tientallen doden onder de bevolking vielen.

Exportverbod

Iran ontkent officieel alle betrokkenheid. „Levering van wapens aan Rusland zou het conflict alleen maar verlengen”, luidde de verklaring van Teheran. Tegelijkertijd benadrukte de Iraanse regering dat het alle recht heeft om wapens aan het buitenland te verkopen.

In de nucleaire overeenkomst van 2015 was een exportverbod opgenomen, maar volgens Iran gelden die afspraken niet meer.

Persbureau Reuters sprak recent met een hoge Iraanse functionaris die op basis van anonimiteit vertelde dat de Iraanse vicepresident Mohammad Mokhber en twee topofficieren van de Revlutionaire Garde in oktober in Moskou de verkoop van meer drones en raketten hebben beklonken.

Het Witte Huis beschuldigde Teheran er donderdagavond dan ook onomwonden van te liegen over de betrokkenheid bij de oorlog in Oekraïne. Ook andere westerse landen zijn ervan overtuigd dat Iran zich steeds intensiever in het conflict mengt. Inmiddels hebben zowel de VS als de Europese Unie daarom aanvullende sancties tegen de Islamitische Republiek ingesteld.

Uitdaging

De Iraanse wapenleveranties vormen een geheel nieuwe uitdaging voor de Oekraïense luchtverdediging. Vooral de kamikazedrones zijn heel lastig te traceren. Ze kunnen vanaf mobiele lanceerplatforms worden afgeschoten en zijn nauwelijks op de radar waar te nemen. Niet voor niets vroeg Kiev Israël afgelopen week Oekraïne van geavanceerde antiraketsystemen te voorzien. Jeruzalem weigert dat vooralsnog, maar zegde wel toe apparatuur te leveren die waarschuwt voor inkomende projectielen.

De toenemende Iraanse betrokkenheid bij de oorlog werpt ook de vraag op welke gevolgen die heeft voor de onderhandelingen over het omstreden Iraanse atoomprogramma. Deze zomer leek een akkoord even binnen handbereik, maar aanvullende eisen vanuit Teheran deden de gesprekken op een dood spoor belanden.

En dat zullen ze voorlopig ook blijven, als het aan de VS ligt. De Amerikaanse president Joe Biden heeft al gezegd dat er in elk geval voor de tussentijdse verkiezingen in de VS van 8 november geen enkele vorm van overleg met Teheran zal zijn. Witte Huiswoordvoerder Karine Jean-Pierre verklaarde afgelopen maandag dat „de deur naar diplomatie altijd open blijft, maar dat we voorlopig geen nieuwe overeenkomst tot stand zien komen.” De Amerikaanse gezant voor Iran, Robert Malley, ging nog een stap verder door te benadrukken dat een terugkeer naar de atoomdeal van 2015 „niet op de agenda staat.”

Dat komt niet alleen door de Iraanse militaire hulp aan Rusland. Het heeft ook alles te maken met de huidige binnenlandse onrust in Iran. Al wekenlang gaan Iraniërs de straat op om tegen het regime te betogen. Aanleiding vormde de dood van Mahsa Amini, die vorige maand stierf nadat ze door Iraanse ordetroepen was gearresteerd.

Het brute geweld waarmee de Iraanse machthebbers de protesten proberen neer te slaan draagt niet bepaald bij aan de wil van westerse landen om met Teheran over een atoomdeal te onderhandelen. Die staat dus vooralsnog op losse schroeven.