Vrede nog ver weg in Jemen
In diplomatiek opzicht wordt het weer een drukke week in het Midden-Oosten. Tim Lenderking, de speciale gezant van de Verenigde Staten voor Jemen, bezoekt begin augustus Saudi-Arabië en Jordanië. Hij zal zich sterk maken voor het verlengen van de wapenstilstand die sinds april dit jaar in Jemen van kracht is. Dit bestand eindigt dinsdag.
Deze wapenstilstand is niet de eerste in Jemen waar september 2014 de oorlog uitbrak toen de Houthirebellen de hoofdstad Sana’a innamen en de legitieme regering verjoegen. Het is wel het langste staakt-het-vuren dat de Jemenieten sindsdien gekend hebben. De oorlog heeft reeds ruim 400.000 dodelijke slachtoffers geëist, waaronder veel kinderen. De wapenstilstand bracht de zwaar getroffen bevolking iets van verlichting. Maar een politieke oplossing voor het conflict lijkt nog net zo ver weg als in 2014.
President Joe Biden beloofde tijdens zijn verkiezingscampagne dat hij alles op alles zou zetten om een einde aan de oorlog in Jemen te maken. Indertijd leek hij de schuld te leggen bij de Saudiërs omdat die bombardementen uitvoerden in Jemen. De Saudiërs leerden wat het Westen reeds eerder had meegemaakt. Namelijk dat het gemakkelijker is om een oorlog te beginnen dan te beëindigen. Saudi-Arabië probeert reeds geruime tijd om zich zonder gezichtsverlies uit Jemen terug te trekken.
Het probleem met de huidige wapenstilstand is dat deze vooral tot stand kwam door concessies van de Jemenitische regering en het Saudische koninkrijk. De Houthi’s stelden hier nauwelijks iets tegenover. Het goede nieuws was dat ze minder raketten afvuurden op Saudische olie-installaties. Voor het Westen is dit goed nieuws sinds de prijzen van aardolie omhoog zijn geschoten door de oorlog in Oekraïne.
Jemen was een land waar vrij weinig internationale belangstelling voor bestond. Ondanks de bloedige oorlog in dit land zijn er geen tekenen dat de strijdende partijen bereid zijn om aan tafel te gaan zitten om een blijvende en duurzame politieke oplossing te vinden. Het risico bestaat dat het Westen tevreden is met het huidige bestand omdat deze het olieverkeer in de regio niet langer in gevaar lijkt te brengen.
Israël verkeert sinds jaar en dag in de situatie dat het wordt gedwongen tot concessies aan de Palestijnen om het beeld van een schijnvrede te kunnen ophouden. Hamas gebruikt deze periodes van ‘vrede’ om zichzelf te bewapenen. En dat brengt een werkelijke vrede verder buiten beeld. Saudi-Arabië is in een soortgelijke positie terechtgekomen.
Tijdens zijn bezoek aan Saudi-Arabië op 15 juli drong Biden aan op verdere Saudische tegemoetkomingen in Jemen. Gebaren van goede wil die de Houthi’s zouden moeten overtuigen van het belang van de diplomatieke weg. Niets wijst er echter op dat de Houthi’s dit inderdaad zo begrepen hebben. Sinds de wapenstilstand van kracht is, zijn ze vooral druk geweest met het rekruteren van nieuwe leden en het indoctrineren van kinderen in zogenaamde zomerkampen.
Tim Lenderking zal bij de Saudi’s ongetwijfeld aandringen op verdere concessies. Te vrezen valt dat dit de vrede in Jemen niet zal bevorderen.