Vissers verbijsterd over intrekken vangstrechten
De Nederlandse visserijsector is hevig geschrokken van de plannen van minister Henk Staghouwer (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) voor sanering en verduurzaming van de vloot. Noordzeevissers die hun kotter uit de vaart nemen, moeten onverwacht ook hun vangstrechten inleveren zonder daar een vergoeding voor te krijgen.
De minister wil deze zogeheten contingenten gebruiken om duurzame vissers te belonen met extra vangstmogelijkheden, blijkt uit een brief die hij afgelopen weekend naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Op termijn gaat het contingentenstelsel, dat sinds 1976 van kracht is, zelfs helemaal op de helling.
Woensdagochtend was er een ingelast overleg tussen vertegenwoordigers van de sector en ambtenaren van LNV over de kwestie. Dat was bij het sluiten van het Reformatorisch Dagblad nog aan de gang. Wel was inmiddels toegezegd dat er in september verder wordt gepraat over aanpassing van het contingentenstelsel, meldde secretaris Geert Meun van VisNed –de organisatie van Urker kottervissers– vanuit de vergadering.
Volgens de vissers dreigen familiebedrijven die miljoenen euro’s in visvangstquota hebben geïnvesteerd de dupe te worden, terwijl anderen er gratis rechten bij krijgen. Het is onduidelijk wat dit gaat betekenen voor het animo voor de saneringsregeling.
Voorzitter Johan Nooitgedagt van de Nederlandse Vissersbond is verontwaardigd. „Het is bizar wat ons overkomt. De regeling is maandag meteen al in de Staatscourant gepubliceerd en de minister is op vakantie gegaan. Het komt erop neer dat we bij het kruisje mogen tekenen.” Volgens hem maakt het bij sanering opeens niet uit of een visser een groot of klein quotum heeft. „Terwijl vissers altijd gestimuleerd zijn om daarin te investeren.”
Volgens Jacob van Urk, voorzitter van VisNed, is de sector vooral verontrust over de toekomst van het contingentenstelsel. „Wat is de overheid daarmee van plan? Het quotum heeft ons als visserijondernemers altijd zekerheid gegeven. Het gold ook als onderpand bij de bank.”
Nathanaël Middelkoop, visserijwethouder van de gemeente Urk, zegt dat herziening van quotaverdeling niet eerder aan de orde is geweest. Minister Staghouwer verwijst in zijn Kamerbrief onder meer naar de Kottervisie van zijn voorganger, oud-minister Carola Schouten. Onterecht, stelt Middelkoop. „In de Kottervisie staat klip en klaar dat vangstrechten gehandhaafd blijven.”
Uitkoop
De wethouder vraagt zich af wat de onverwachte voorwaarde om voor sanering in aanmerking te komen bijdraagt aan de verduurzaming van de visserij. „Het heeft er de schijn van dat het vooral om uitkoop van vissers is te doen.”
Met de herziening van het stelsel wil Staghouwer overigens ook ruimte geven aan nieuwkomers in de sector, blijkt uit zijn Kamerbrief.
Vanwege onder meer de bouw van meer windparken op de Noordzee blijft er minder ruimte over voor de vissers. De overheid stuurt daarom aan op inkrimping van de vloot. De saneringsregeling is eerder deze maand door de Europese Commissie goedgekeurd. Voor de sanering wordt 155 miljoen euro uitgetrokken. Het geld is afkomstig uit de brexit adjustment reserve, die bedoeld is om vissers te compenseren die schade lijden door het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie.
De saneringsregeling gaat 1 september open. Een gegadigde moet aantonen dat hij geraakt wordt door de brexit. Verder moet hij zijn schip laten slopen, zijn visvergunning inleveren en mag hij de eerste vijf jaar geen andere kotter kopen of de capaciteit van een ander vissersvaartuig dat hij bezit vergroten. Laatste voorwaarde is de gewraakte bepaling dat zijn vangstrechten vervallen.
Volgens Jacob van Urk zullen verschillende vissers die van plan waren hun kotter aan te melden voor sanering zich nog eens achter de oren krabben. Dat zal de verduurzaming van de sector vertragen, verwacht hij. „Sommigen wilden een moderner schip aanschaffen. Maar dat mag de eerste vijf jaar niet.”
