De predikant die zijn opleiding volgde aan de protestantse theologische faculteit in Aix-en-Provence zingt meer dan alleen „scheiden is een beetje sterven”, want de volledige tekst luidt: „Men zegt dat vertrekken een beetje sterven is, een beetje sterven is, maar heengaan met het doel om God te zoeken, dát is vinden!”

Om God te zoeken én om zich verder te verdiepen in de kerkgeschiedenis –kerkvader Basilius de Grote is zijn favoriet– keert ds. Bordes na zijn emeritaat terug naar zijn ouderlijk huis in het Arancou (Bayonne) waar hij op 25 augustus 1957 het levenslicht zag.

Baret

Arancou ligt in Frans Baskenland. Bernard Bordes is etnisch een Bask. Buiten draagt hij –zoals alle Baskische mannen– de karakteristieke zwarte Baskische baret. De Basken zijn geen Spanjaarden en geen Fransen, zij vormen een apart volk en spreken een geheel eigen taal die geen enkele verwantschap heeft met welke Europese taal dan ook.

De markante vrijgezelle predikant staat bij ieder bekend als de ”pasteur met de Baskische baret”.

Uit welk godsdienstig mileu komt u?

Bordes: „Mijn ouders waren, zoals alle Basken, praktiserend en streng rooms-katholiek. Wij liepen alle zondagen vier kilometer naar de mis. In de kerstnacht kregen we na afloop van de nachtmis het beeldje van het kindeke Jezus. Dat ik protestants werd en predikant, is een wonder. Eens raakte ik als jochie van tien mijn moeder kwijt in een naburig protestants dorp. In paniek zocht ik de toevlucht in de temple (protestantse kerk, GvD) en was meteen gekalmeerd. Waarom? Onverklaarbaar! Wonderlijk toch?”

Was er een Bijbel thuis?

„Wij hadden alleen liturgische boeken met wat losse fragmenten uit de Evangeliën. Ik bezocht een middelbare school waar alle leraren priesters waren en het onderwijs in de lijn van Rome werd gegeven. Ik werd een ongelovige. Volgens mij bestond God enkel in de menselijke fantasie.”

Blijkbaar kwam er later een verandering.

„Ja. Op mijn zeventiende vertrok ik naar Parijs, waar ik een goedbetaalde baan kreeg als barman in het Grand Café vlakbij het Plein ”Saint-Michel”. Ik leidde als bon-vivant een losbollig leven. Toch vond ik dat ik zekerheid moest hebben op de vraag of God nu wel of niet bestaat. Ik besloot een noveen te bidden, waarbij ik gedurende negen dagen tot God bad om een antwoord op deze vraag te krijgen. Negen dagen lang stelde ik mij in een nis van de Notre Dame-kathedraal in Parijs voor het beeld van de maagd Maria en bad: „Als er een God bestaat, laat Hij Zich dan binnen een maand aan mij bekendmaken. Zo niet, dan zal ik de gedachte aan God voorgoed uit mijn leven bannen.”

Nadien liep ik in het duister met een hoofd vol tegenstrijdige gedachten langs de Seine en bad: „O God, toon toch dat U echt bestaat!” En er kwam een teken, want teruggekeerd op mijn kamertje was het alsof God Zich over mij boog. Er daalde een grote vrede neer in mijn hart.”

Aix

Als overtuigd christen bezoekt Bordes eerst de Spaanstalige mis in de bekende kerk Saint-Germain des Prés, daarna gaat hij naar diensten van een gereformeerd-evangelische gemeente in Parijs en ontdekt hij het protestantse geloof. Na een studie theologie aan het Institute Biblique in Nogent-sur-Marne volgt hij de opleiding tot predikant aan de Faculté Jean Calvin in Aix-en-Provence.

Na zijn vicariaat in Ganges is Bordes elf jaar predikant in Alès, niet ver bij Anduze vandaan. Daarna staat hij twintig jaar in Le Mas d’Azil.

Le Mas d’Azil ligt in het oude koninkrijk Navarra, een gebied dat bekend staat om zijn eeuwenoude protestantse traditie. De stad is tevens een –unieke, want protestantse– pleisterplaats op de pelgrimsroute naar Santiago de Compostela.

Opwekking

Het gevaar is dat het protestantse geloof een kwestie van inhoudsloze traditie wordt, zegt de Baskische predikant. „Met pijn en verdriet moet ik constateren dat twintig jaar preken in Le Mas d’Azil niet die verwachte geestelijke opwekking heeft gebracht. Al kan die nog komen. De Heere geeft vaak een opwekking als de prediker vertrokken is.”

De protestantse Unepref (Union des églises protestantes évangéliques de France), waartoe de gemeente in Le Mas d’Azil behoort, is een klein kerkverband. Het telde in 2020 54 kleine gemeenten met in totaal bijna 4500 leden. Het aantal gemeenteleden varieert plaatselijk van ongeveer zes tot tachtig.