Ooit zag ik in Nieuw-Zeeland een prachtige wereldkaart. In het midden lag Nieuw-Zeeland zelf, omringd door oceanen. Aan de randen waren nog wat landmassa’s te ontwaren, zoals Azië en Europa. Maar op deze kaart deden die er eigenlijk niet zo toe.
De kaart met Nieuw-Zeeland in het centrum van de wereld is feitelijk niet meer of minder correct dan de oude vertrouwde wereldkaarten die Nieuw-Zeeland ergens rechtsonder wegstoppen (even los van de vertekening die de zogeheten mercatorprojectie met zich meebrengt). Toch heeft zo’n kaart geen kans van slagen om dominant te worden.
Nu is daar best een verklaring voor te bedenken: de oude, vertrouwde weergave met het Midden-Oosten in het centrum zorgt ervoor dat er geen continenten doormidden gehakt worden. Maar ik wil graag geloven dat het ook beter overeenkomt met hoe de werkelijkheid in elkaar steekt.
Ga maar na. Het Midden-Oosten is de wieg voor de drie abrahamitische godsdiensten – voor joden, christenen en moslims. Het Midden-Oosten was het belangrijkste strijdtoneel voor zo’n beetje alle grote wereldrijken – van de Assyriërs tot de Amerikanen. Het Midden-Oosten is een knooppunt van handelsroutes – zowel oude handelsroutes over land als nieuwere over zee. Het Midden-Oosten is, kortom, de regio waar de rest als het ware omheen cirkelt. Het is de navel van de wereld.
Ook Amerikaanse presidenten die zich minder aan het Midden-Oosten gelegen wilden laten liggen, kregen daarvoor niet de kans. Barack Obama richtte de blik meer op China en het Verre Oosten, maar werd ingehaald door de realiteit in het Midden-Oosten. Donald Trump ging, zodra hij president was, als eerste op bezoek in Saudi-Arabië. En Joe Biden volgt nu in zijn voetsporen. Deze week bezoekt ook hij Israël, de Palestijnse gebieden en Saudi-Arabië – het land dat hij eerder een „paria” had genoemd.
Zaterdag schreef Biden een uitgebreid opiniestuk in de Washington Post waarin hij uit de doeken deed waarom Saudi-Arabië en de rest van het Midden-Oosten tóch te belangrijk zijn om links te laten liggen. In het kort: Biden schrijft dat hij gaat om vrede en eenheid te bevorderen.
Dat klinkt wel erg nobel. Een meer realistische visie is: Biden gaat omdat hij geen keus heeft. Rusland en China investeren enorm in goede relaties in het Midden-Oosten, vooral in de Golf. Niet voor niets houden de Golflanden zich erg op de vlakte als het gaat om het veroordelen van Rusland in Oekraïne. Als Biden de relaties nu niet warm weet te houden, levert hij de Golf uit aan Poetin.
Saudi-Arabië mag dan een paria zijn, intussen vechten ze vanuit Washington en Moskou om een goede relatie met het regime in Riyad. Als Biden vrijdag de trappen van zijn Air Force One afdaalt en voet zet in de woestijn, zal hij daarmee ongewild opnieuw bevestigen dat het Midden-Oosten inderdaad nog steeds de navel van de wereld is.