Het is officieel. De luchtmacht stapt bij de vervanging van de C-130H Hercules over op de C-390M uit de stal van de Braziliaanse vliegtuigfabrikant Embraer. De transportvloot groeit van vier naar vijf toestellen.

De C-390 Millennium is een middelgroot, tweemotorig militair transporttoestel met straalaandrijving. De kist kan 26 ton vracht vervoeren, 66 parachutisten, of 74 gewonde militairen.

De Koninklijke Luchtmacht is dringend verlegen om meer transportcapaciteit. Op verharde en onverharde banen. De chaotische evacuaties uit Afghanistan van vorig jaar tonen de noodzaak van een betrouwbaar transporttoestel. „Met de C-390 kunnen we in één keer vanuit Nederland naar Kaboel vliegen”, legt Niels Vredegoor van de luchtmacht vrijdag uit. Afstand: 5323 kilometer. „De Hercules vliegt alleen korte stukjes.”

Maar ook het wapengekletter aan de oostflank van Europa vraagt extra transportcapaciteit. Defensie laat het aantal vlieguren daarom groeien van 2400 naar 4000 per jaar. Eenheden zijn daarmee „beter en vaker te ondersteunen”, zegt staatssecretaris Christophe van der Maat van Defensie. „De extra transportcapaciteit komt ten goede aan de snelheid om te reageren bij calamiteiten.”

Pech

De vier hoogbejaarde Herculessen van het 336 Squadron op Vliegbasis Eindhoven staan vaak en lang met pech aan de grond. „Ze zijn helemaal op”, zegt commandant Maurice Schonk van ”336” vrijdag. Met de komst van de C-390M moet dat probleem uit de lucht zijn. De eerste zet z’n wielen in 2026 aan de grond in Nederland.

De luchtmacht stapt met het aantreden van de C-390M bij de transportvloot over van vier propeller- naar twee straalmotoren. Aan de vijf vrachtvliegtuigen, inclusief extra vlieguren, hangt een prijskaartje van een slordige 1 tot 2,5 miljard euro.

Op de Vliegbasis Eindhoven is enthousiast gereageerd op de keus voor de C-390, legt 336-commandant Schonkuit. „De C-390 is een vijfde generatie vrachtvliegtuig, terwijl de C-130 nog van de tweede generatie is.” Het nieuwe J-type is wel sterk gemoderniseerd.

De keus voor de Embraerkist is echter opvallend. De Brazilianen slagen erin de Amerikanen te verslaan bij het veroveren van de Nederlandse luchtmachtorder, terwijl de C-390M nog maar een nieuwkomertje is. Alleen Brazilië, Portugal en Hongarije hebben de C-390 besteld. Het eerste toestel is eind 2019 afgeleverd. De vraag is of alle kinderziektes al uit de kist zijn.

De C-130 Hercules van de Amerikaanse vliegtuigfabrikant Lockheed Martin daarentegen is een oude rot in het vak. Met 2500 verkochte exemplaren in twaalf varianten. Het transporttoestel heeft zich sinds de introductie in 1954 ruimschoots bewezen. Bij humanitaire rampen, in oorlogssituaties, bij operaties van special forces.

Toch is de C-390M een krachtpatsertje. De Braziliaan is op vele fronten een betere keus dan de Hercules, zegt de luchtmacht. De nieuwe C-390 vliegt verder, sneller en hoger. Het toestel is „de enige kandidaat” die voldoet aan de eisen van de luchtmacht, schrijft staatssecretaris Van der Maat aan de Kamer.

De beschikbaarheid van de Braziliaan is hoger, terwijl hij operationeel en technisch beter scoort. Bovendien heeft het vrachtvliegtuig minder onderhoud nodig. Embraer kan met vier C-390’s zo’n 2400 vlieguren leveren, terwijl Lockheed Martin daar met C-130J vijf toestellen voor nodig heeft.

De Braziliaanse vliegtuigfabrikant is ook geen onbekende in de lucht. Embraer, de nummer drie in de wereld na Boeing en Airbus, levert een reeks succesvolle passagierstoestellen en zakenjets.

Kinderziektes

Bang voor kinderziektes bij de Braziliaanse aanwinst is luitenant-kolonel Schonk dan ook niet. „Embraer heeft zich ruimschoots bewezen in de burgerluchtvaart. Bovendien komen veel onderdelen van de C-390 uit de civiele luchtvaart, terwijl de bedrijven die betrokken zijn bij de bouw van de militaire variant over veel expertise beschikken.”

Piloten en onderhoudsmonteurs moeten wel de schoolbankjes in voor het nieuwe toestel. Geen probleem, zegt de commandant, die uitkijkt naar de kist. „Liever morgen dan in 2026.”