Daarover zijn kerkelijke én niet-kerkelijke Amsterdammers het eens, zo blijkt uit een enquête van de Protestantse Kerk Amsterdam (PKA), waarvan de uitkomsten woensdag bekend werden gemaakt.

„Opvallend is dat wat buitenkerkelijken aangeven niet wezenlijk verschilt van wat de leden van de PKA zelf willen”, zegt directeur Vincenza La Porta van het kerkelijk bureau van de PKA. Beide groepen zeggen bijvoorbeeld ook dat de kerk iets kan toevoegen aan de stad door „het helpen van mensen bij de zoektocht naar hun persoonlijke identiteit.”

De enquête over de toekomst van de kerk werd ingevuld door circa 200 respondenten, onder wie 40 niet-leden. De PKA betrekt de uitkomsten bij een nieuw meerjarenplan (2023-2027) voor de zeventien wijkkerken, acht pioniersplekken en zes leefgemeenschappen in Amsterdam.

Bijna de helft (49 procent) van de niet-kerkleden zegt weinig tot niets te zien van de kerk. Wat gaat u met dat gegeven doen?

La Porta: „De zichtbaarheid van de kerk is een van de thema’s waarover we goed willen nadenken. Dat heeft met veel zaken te maken. Ben je bijvoorbeeld als kerk zichtbaar in een wijk of op plekken in de stad die ertoe doen? Zo hebben we niet zo lang geleden een gesprek gevoerd met debatcentrum De Balie over de vraag welke rol we als kerk kunnen spellen in debatten. We denken dat we daaraan vanuit onze waarden en tradities iets kunnen toevoegen.”

Zowel kerkleden als niet-kerkleden vinden het belangrijk kerkgebouwen zo veel mogelijk te behouden. Hoe realistisch is dat in een tijd van kerkelijke krimp?

„Deze uitkomst sluit aan bij een besluit dat de algemene kerkenraad twee jaar geleden al heeft genomen: we verkopen geen kerkgebouwen meer. De waarde daarvan is groot en gebouwen bieden veel mogelijkheden. Daarom werk ik vanaf donderdag een projectleider kerkgebouwen –een nieuwe functie– in. Concreet zijn we op dit moment bij drie gebouwen aan het kijken hoe we die voor meer dan alleen diensten en kerkelijke activiteiten kunnen inzetten.

Er zijn bijvoorbeeld kerken die onderdak bieden aan een voedselbank of sociale kruidenier. Een goed voorbeeld is ook de Westerkerk, waar veel toeristen komen. De predikant is veel meer dan voorheen aanwezig in de kerk en krijgt daardoor allerlei pastorale vragen en gesprekken. Ook hebben meerdere kerken door de week een ochtendgebed. En in de Noorderkerk is momenteel de expositie ”Vincent meets Rembrandt” te zien.”

In hoeverre ziet u ruimte voor initiatieven met een duidelijk missionaire insteek?

„Die ruimte is er absoluut. Als kerk hebben we altijd een missionaire opdracht. In Amsterdam wordt momenteel veel gebouwd. Er ontstaan nieuwe wijken waar tienduizenden mensen komen wonen. Dat is hard nodig, want de woningnood is groot. We denken erover na hoe we in die nieuwe wijken als kerk aanwezig kunnen zijn, want je kunt niet tegen een bestaande wijkgemeente zeggen: je krijgt er ineens drie postcodegebieden bij.

Hoe dat eruit gaat zien, weten we nog niet. We denken niet direct in het groot, maar geloven dat we ook in het kleine impact kunnen hebben. Daarbij laten we ons leiden door het verhaal van Jezus Die met vijf broden en twee vissen de schare voedt. Het is een absurd idee om met een lunchboxje van een jongetje een hele menigte te voeden. Amsterdam telt ook een grote schare. We geloven dat er honger is, dat mensen op heel veel manieren op zoek zijn naar zingeving. En dat we daarbij als kerk ook met iets kleins veel impact kunnen hebben.”