Beide willen de ruimte die het coalitieakkoord daarvoor biedt optimaal benutten, zo stellen de fractievoorzitters Hermans (VVD) en Paternotte (D66) maandag in een interview met dagblad Trouw.

Een initiatiefwet die de twee nog dit jaar aanhangig willen maken, gaat over het legaliseren van geslachtsselectie bij ivf om de geboorte te voorkomen van kinderen die niet zelf een erfelijke ziekte hebben maar er wel drager van zijn.

Een gendrager loopt maar in tamelijk beperkte mate of in het geheel geen risico later de ziekteverschijnselen te gaan vertonen. Als volwassene kan hij of zij bij de bevruchting wel de verkeerde genen doorgeven aan een volgende generatie bij wie de aandoening zich dan wel openbaart. Deze overerving kan worden stopgezet door geslachtsselectie, dat wil zeggen: door ofwel alleen een mannelijk ofwel alleen een vrouwelijk embryo te gebruiken voor de ivf-behandeling. Daarvoor moet dan wel eerst de wet worden aangepast. Het coalitieakkoord werpt daar geen blokkades tegen op; noch tegen het initiatief, noch tegen de goedkeuring ervan bij de stemmingen.

Anders ligt dat voor een tweede D66/VVD-initiatief: het versoepelen van het verbod op embryokweek voor wetenschappelijk onderzoek. Dergelijk onderzoek staat de wet nu uitsluitend toe met de zogeheten restembryo’s die na de ivf-procedure niet meer worden gebruikt voor pogingen een zwangerschap tot stand te brengen. Onderzoekers lobby’en al jaren voor het verruimen van het verbod: zij willen onder meer embryo’s kunnen kweken om na te gaan hoe het slagingspercentage van een ivf-poging omhoog kan worden gebracht.

D66 en VVD gaan met de versoepeling aan de slag, maar respecteren de passage in het coalitieakkoord die stelt dat deze wet tijdens Rutte IV nog niet wordt ingediend.

De afspraak om dergelijke verstrekkende wetgeving deze periode nog niet in behandeling te nemen, was voor de ChristenUnie cruciaal, zegt CU-Kamerlid en woordvoerder medische ethiek Mirjam Bikker. „Embryo’s kweken om ze te gebruiken voor onderzoek en vervolgens te vernietigen, dat verhoudt zich niet tot de menselijke waardigheid en de beschermwaardigheid van het menselijke leven. Het maakt het prilste leven instrumenteel en stelt het ene leven boven het andere.”

Bikker hoopt dat de Tweede Kamer zich grondig zal beraden, omdat de Nederlandse embryowetgeving al ruimer is dan die van andere landen.