Uit een overzicht dat het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) woensdag op zijn website publiceerde, blijkt dat boerenland vooral wordt omgezet in wat samenvattend als ”bebouwd gebied” wordt aangeduid. Natuur staat op de tweede plek, gevolgd door water.

Boeren rekenen niet in vierkante kilometers, maar in hectares. Een hectare is gelijk aan 10.000 vierkante meter, of –voor de doorsnee Nederlander begrijpelijker– anderhalf voetbalveld.

Die 244 vierkante kilometer komt overeen met 24.400 hectare. Ter vergelijking: de Wieringermeerpolder, die in 1930 werd aangelegd om de voedselvoorziening in Nederland op een hoger plan te brengen, meet 19.500 hectare.

Gelderland

In Noord-Brabant werd in de genoemde periode de meeste grond aan de landbouw onttrokken: 5800 hectare. Daarna volgen Gelderland (3800 hectare) en Limburg en Overijssel (beide 3700 hectare). In Groningen en Flevoland nam het landbouwareaal weinig af. In vrijwel alle provincies werd de meeste ingeleverde grond bestemd voor bebouwing. Alleen in Zeeland slokte de natuur de meeste hectares op.

Landaanwinning

LTO-Nederland pleitte in 2021 voor een „serieus en grondig” onderzoek naar landaanwinning in de Noordzee. Dat is volgens de boerenorganisatie een mogelijkheid om verdere krimp van de oppervlakte landbouwgrond in Nederland te voorkomen.

Uit een enquête van LTO onder de eigen achterban bleek dat meer dan 70 procent van de boeren vindt dat het areaal landbouwgrond in Nederland niet verder mag krimpen. Bijna de helft van de boeren ziet nieuwe inpolderingen wel zitten. „De mogelijkheden om nieuw land aan te winnen liggen misschien wat minder voor het oprapen dan in het verleden, maar de ruimtelijke druk is nog nooit zo hoog geweest”, schreef de organisatie in een nota onder de titel Grondvisie 2021.

Het nieuwe land kan volgens LTO helpen om „de bijzondere internationale positie van Nederland als innovatief land- en tuinbouwland” te versterken. In de nieuwe polders kan overigens ook ruimte komen voor woningbouw, recreatie en natuur.

LTO stelde in de nota dat sinds 1950 zo’n 500.000 hectare grond verloren is gegaan voor de landbouw. De organisatie wil dat toekomstige bestemmingsveranderingen van landbouwgrond worden gecompenseerd met nieuwe ruimte voor de landbouw.

Het kabinet heeft honderden miljoenen euro’s beschikbaar gesteld om veehouderijen die veel stikstof uitstoten op kwetsbare natuur –piekbelasters– uit te kopen. Daarvoor zijn diverse regelingen in het leven geroepen of in voorbereiding. Ook hebben de coalitiepartijen afspraken gemaakt over een grootscheepse herinrichting van het Nederlandse landschap in voorbereiding, waarbij de landbouw in bepaalde regio’s de ruimte krijgt maar in andere gebieden moet extensiveren of plaats maken voor natuur.

Uit de CBS-cijfers blijkt dat inmiddels minder dan de helft (49 procent) van het oppervlak van Nederland een agrarische bestemming heeft. De categorie bebouwd is goed voor 24 procent van het landoppervlak; 16 procent is natuur. De overige 11 procent betreft zoet en brak water en de kuststrook. Terwijl het landbouwareaal kromp, nam tussen 2013 en 2020 de oppervlakte natuur en water met 4400 hectare toe.

Bos

Het CBS wijst erop dat de druk op de leefomgeving de komende jaren toeneemt. Zo is er ruimte nodig voor een miljoen woningen, windmolens en zonnepanelen en ook voor de uitbreiding van het Natuurnetwerk Nederland (de vroegere Ecologische Hoofdstructuur) en de aanplant van bos. Voor 2027 moet er nog 35.000 hectare natuur worden aangelegd. Buiten het natuurnetwerk dient voor 2030 bovendien 19.000 hectare bos te worden aangelegd.