Een wake-up-call was het, vorige maand in Iraaks Koerdistan. Daar, in de relatief veilige stad Erbil, werd de 20-jarige Eman Sami Maghdid op straat vermoord door haar jongere broer en haar oom.
Eman was een bekende verschijning; op het sociale medium Tiktok had ze bijna 50.000 volgers. Die kenden haar vooral onder de naam Maria, want de jonge vrouw stond bekend als een ex-moslim die christen was geworden. Zo droeg ze op haar video’s vaak een kruisje.
Haar zeer traditionele islamitische familie ontkent bij hoog en laag dat de bekering van Maria de reden zou zijn geweest voor haar dood. Ze zouden haar hebben vermoord omdat ze niet volgzaam genoeg was en haar man had verlaten – de man met wie ze gedwongen was te trouwen toen ze 16 jaar oud was.
De daders schamen zich nergens voor; integendeel. Ze hebben met de moord juist de schandvlek van de familie uitgewist, claimen ze. Terwijl de politie naar hem op zoek was, belde de broer van Maria naar een programma van mediakanaal Kurdistan24 waarin hij tekst en uitleg gaf over wat hij had gedaan.
Maria wist zelf heel goed dat dit kon gebeuren. „Als je anders bent in Koerdistan kan dat je dood worden”, zei ze in een van haar video’s op Tiktok. Het bleken helaas profetische woorden te zijn. En niet alleen voor Maria.
Eind januari werd Doski Azad vermoord in Duhok, een andere stad in Iraaks Koerdistan. Ook zij kwam uit een traditionele familie en ook zij had die tradities de rug toegekeerd. De belangrijkste verdachte van de moord op Doski is haar broer, die in Duitsland woonde en waarschijnlijk speciaal was teruggekomen om zijn zus om het leven te brengen.
Gevallen als van Maria en Doski zijn er steeds meer in Iraaks Koerdistan. Met tientallen vermoorde vrouwen per jaar is eerwraak er aan een opmars bezig, mede doordat de regering niet in staat is om een goede naleving van de wet af te dwingen. Zeker als de dader uit een machtige clan komt, is vervolging allerminst vanzelfsprekend. De gigantische corruptie in de Koerdische regering maakt het er niet beter op.
Deze misstanden blijven niet onopgemerkt. Een groot deel van de bevolking moet er niets van hebben. Regelmatig breken er felle protesten uit, die standaard hard worden aangepakt.
Al met al verliest het Koerdische deel van Irak daarmee in rap tempo zijn in decennia zorgvuldig opgebouwde imago van veilige haven voor allerlei minderheden, onder wie duizenden christenen. Die kwamen in het verleden uit andere delen van Irak naar het Koerdische noorden, waar ze enigszins beschermd waren tegen het sektarische geweld in de rest van het land.
Maar in plaats van een toevluchtsoord is ook Koerdistan steeds meer een gebied aan het worden waar de bevolking liever vertrekt dan dat het de volgende verslechtering afwacht.