De doffe tonen van de Bourdon, de klok van de Oude Kerk, kondigen op deze koude zaterdagmorgen de komst van de stoet aan. Zware galmen waaieren over Delft. De Bourdon stamt uit 1570 en is de zwaarste kerkklok van Nederland. Hij weegt bijna 9 ton en heeft een omtrek van circa 7 meter. De klok wordt alleen bij zeer bijzondere gebeurtenissen geluid. De laatste keer was dit bij de uitvaart van koningin Juliana in maart van dit jaar.

Toen was prins Bernhard er nog bij. Broos als hij was nam hij afscheid van zijn vrouw. Zaterdag wordt de laatste bewoner van Paleis Soestdijk bijgezet. Tien dagen geleden overleed de prins nadat verdere medische behandeling zinloos werd geacht.

Voor de derde keer in ruim twee jaar is Delft, de stad van Oranje, het toneel van een koninklijke uitvaart. Voor de 79-jarige veteraan Ge Ankoné een emotioneel moment. „Voor mij is hij een ontzettend gewaardeerd en gerespecteerd man.”

De krasse oud-strijders staan in vol ornaat opgesteld in hun eigen vak op de Markt. Blauwe, groene en zwarte baretten. Vanzelfsprekend medailles. En verhalen. Een levend historisch schilderij. Ze trotseren de kou, ze overwinnen de emoties. Al mag een man best een traan laten als de opperbevelhebber voorbijkomt.

Met de kou valt het deze ochtend mee. Eerder deze week was het kouder. Al valt het lange staan niet iedereen mee. „We beginnen langzamerhand allemaal Delfts blauw te zien”, zegt iemand.

De ere-afzetting op de Markt bestaat uit ruim 500 militairen van verschillende krijgsmachtdelen, met onder meer een erewacht van het Korps Mariniers, de Marinierskapel der Koninklijke Marine en, opvallend, een detachement van het Korps Commandotroepen.

Zij dragen de prins op handen. Vooral toen hij op 5 mei van dit jaar bij het defilé in Wageningen een groene baret opzette. Daarmee steunde hij hen, zo zeggen de (oud-)commando’s, in hun actie voor behoud van de groene baret exclusief voor de elitetroepen van de landmacht.

Omdat de prins voormalig opperbevelhebber was van de strijdkrachten, heeft de uitvaart een zwaar militair accent. Militairen zijn in zogeheten full ceremonial dress. Ook genodigden met een belangrijke militaire functie is gevraagd in uniform en in vol ornaat te verschijnen.

Ook de prinsen Willem-Alexander, Maurits en Pieter-Christiaan zijn in tenue van de krijgsmacht, net als Pieter van Vollenhoven. Zij ontvangen op het stadhuis alle koninklijke gasten. Om twaalf uur steken gekroonde buitenlandse hoofden de Markt over.

Van achter het stadhuis klinkt marsmuziek. Als de eerste militairen de hoek omkomen valt het publiek op de Markt helemaal stil.

In de rouwstoet zijn ruim 800 militairen opgenomen. Voorop loopt de Koninklijke Militaire Kapel, gevolgd door eredetachementen van de marine, landmacht en luchtmacht. Daarachter te paard de ere-escortes van de marechaussee en het Korps Landelijke Politiediensten.

De marsmuziek is vrolijk van karakter. „Dat past prima bij de prins”, weet een veteraan. „Hij was een vrolijk en opgeruimd mens die van het leven genoot.”

Het gaat in militaire tred van 112 passen per minuut. Het detachement van de luchtmacht is er duidelijk niet aan gewend. Voor de kerk struikelen de mannen en vrouwen bijna over elkaar. De luchtmacht is beter in de lucht.

Dan volgt de affuit met kanon 7-Veld. Getrokken door zes paarden en begeleid door acht officieren van de artillerie. Over de kist van de prins ligt de Nederlandse vlag. Daar bovenop een anjer.

De loop van de affuit, het onderstel van een snelvuurkanon, is voor de gelegenheid niet gedemonteerd. Ze wordt gevolgd door een open rijtuig, een zogenaamde bloemenbrik.

In het derde rijtuig zitten de vier dochters van de prins: Beatrix, Irene, Margriet en Christina. In het vierde rijtuig vier familieleden die door hun naam herinneren aan prins Bernhard: prins Jaime, prins Bernhard, prins Friso en Bernardo Guillermo.

De draagploeg bestaat uit huzaren van het regiment Huzaren van Boreel. Ze zijn herkenbaar aan hun zogeheten kolbak?? met rode zak aan de zijkant. De dragers op de Markt geven hun hoofddeksel aan collega’s. Met militaire precisie wordt de kist van de affuit gehaald.

Op het moment dat het lichaam van de prins naar de ingang van de Nieuwe Kerk wordt gedragen komen drie F-16-jachtvliegtuigen en een Spitfire boven Delft aan. Ze voeren precies boven de toren van de Nieuwe Kerk een fly-past in de zogenaamde ”missing man”-formatie uit. Boven de Markt draait de Spitfire naar boven weg.

Het is een symbolisch afscheid van overleden vliegers. De Koninklijke Luchtmacht besloot op deze manier de prins, zelf een fanatiek vlieger, te eren.

De F-16’s zijn afkomstig van het 322 Squadron van de vliegbasis Leeuwarden, het eerste squadron van de Koninklijke Luchtmacht dat door prins Bernhard in juni 1943 werd opgericht. De Spitfire is een toestel dat de prins in de oorlogsjaren zelf vloog. Generaal-majoor b.d. Berry Macco zat in de Spitfire aan de stuurknuppel. „Heel bijzonder dat ik een generaal van koninklijken bloede in luchtmachtuniform deze eer mag bewijzen. Als ik boven de Delftse Markt vlieg zal ik zeker aan de prins denken”, zei generaal Macco vooraf.

Het strak passeren van de toestellen is een indrukwekkend gezicht dat op het publiek indruk maakt. Als de vliegtuigen voorbij zijn klinkt er applaus op de Markt. Even later komen vanuit de kerk de eerste gezangklanken. De militaire commando’s op de Markt doen de duiven opschrikken.