„Een QR-code voor toegang tot de horeca is tot daaraan toe, maar mogen ze nu ook al om mijn identiteitsbewijs vragen?” Een lezeres vroeg zich af of dat zomaar mocht. Alleen de politie mag dat toch?
Onlangs was ik met mijn zoon een middagje in Oberhausen in wat men wel het grootste overdekte winkelcentrum van West-Europa noemt, de Centro. We gingen niet echt om te winkelen; het is meer ons jaarlijks uitje in de kerstvakantie. Ook zonder te shoppen valt er genoeg te zien en te beleven. Uiteraard zouden we zo af en toe wél een van de honderden winkels binnengaan. We hadden daarom gelezen over 2G in Duitsland, maar we dachten dat zoiets als handhaving en controle in de praktijk wel mee zou vallen. Hoe controleer je tienduizenden mensen en wie gaat dat doen?
Het winkelcentrum binnenkomen bleek inderdaad geen enkel probleem. We dachten dan ook: het zal wel weer meevallen in de praktijk. Nou, dat bleek dus niet het geval te zijn. In iedere winkel –behalve supermarkten en echte drogisterijen– werden we binnen vijf seconden opgevangen door een vriendelijke medewerker die om onze QR-code vroeg en onze ID wilde checken zodat de identiteit van de houder van de code kon worden vastgesteld. Hetzelfde gold voor de horeca. De striktheid van de controle werd uiteindelijk zo irritant dat ook wij uiteindelijk maar bij een megastore een officieel polsbandje hebben gehaald –uiteraard na controle– zodat we daarna overal in- en uit konden lopen.
QR-code, ID-bewijs en 2G: het is in Duitsland volkomen normaal en er is geen politie nodig om te handhaven. Medewerkers van de horeca en van winkels voeren die taak nauwgezet uit. In Nederland is de QR-code bij toegang voorlopig nog niet bij winkels aan de orde, maar wel bij de horeca. En dan is inderdaad de vraag relevant: mogen horecamedewerkers je om je ID vragen?
Ja, dat mag. Het mogen vragen om een identificatie is in Nederland zeker niet beperkt tot de politie of opsporingsambtenaren. Toezichthouders, conducteurs, en zelfs winkelpersoneel –denk aan de leeftijdscontrole bij de aankoop van alcohol– mogen dat doen. Ze moeten daar wel een legitieme reden voor hebben. Wat betreft de horeca komt daar ook nog eens de taak bij uitvoering te geven aan het 2G-toegangsbeleid. Maar ook los daarvan: wie een horecagelegenheid betreedt, gaat privéterrein binnen. De eigenaar mag u de toegang tot zijn pand weigeren als u uzelf op zijn verzoek niet wilt identificeren. Hij is vrij om toe te laten wie hij wil. Zo werkt dat precies met ID-controle door (particuliere) beveiligers: ze mogen u als bezoeker vragen uzelf te identificeren. U bent dat niet verplicht, maar als u weigert mogen ze u de toegang tot het privépand ontzeggen.
Maar hoe zit dat dan met de AVG? Staat die verordening het vragen om een ID niet in de weg? Het antwoord is nee. Het enige wat in dit verband op grond van de AVG niet mag, is dat men bij toegang tot het restaurant uw gegevens gaat opslaan en verwerken. Een scan of foto maken van uw ID mag dus niet, vragen om uw ID wel.
De auteur is manager juridische dienstverlening bij de RMU
