De meest genoemde financiële voornemens zijn dit jaar sparen en minder geld uitgeven. Veel mensen nemen zich ieder jaar voor om zuiniger te gaan leven, minder onnodige uitgaven te doen en meer te sparen voor een buffer. Dit jaar maken veel mensen zich extra zorgen over de hoge inflatie en de hoge energieprijs. Het is voor hen extra belangrijk om alle uitgaven in de hand te houden.

Goed omgaan met je geld vraagt veel van mensen, omdat we ons niet altijd helemaal bewust zijn van alles waar we de hele dag door worden beïnvloed. Ook hebben we niet altijd de energie om alert en bewust door het leven te gaan. Veel doen we op de automatische piloot. Reclamemakers en marketeers zijn zich daar maar al te goed van bewust. Zij zijn een kei in het bespelen van ons brein.

Er zijn verschillende psychologische principes die hierbij een rol spelen, zoals de angst dat je iets mist; als je het nu niet koopt, is het er straks niet meer. Daarnaast is er het beloningsprincipe; je hebt zo hard gewerkt, dus je verdient het.

Hamsteren

Maar ook kuddegedrag is daar één van. Onbewust nemen we het gedrag over van mensen om ons heen of in de media. Hierdoor ontstaan hypes, zoals hamsteren. Vaak zijn we ons helemaal niet bewust van welk principe achter de aankoop zit en denken we dat we die aankoop echt nodig hadden. Soms is dat ook zo. Maar het komt ook vaak voor dat we onszelf weken later schoorvoetend afvragen of die aankoop nu echt wel zo verstandig was.

Bij goede geldvoornemens is het belangrijk om te beseffen dat ieder mens wordt verleid. De kunst is jezelf zo goed mogelijk ‘wapenen’ tegen die verleidingen. Ieder mens heeft daarvoor de wapens nodig die het beste bij hem passen. Weet dus wat je eigen geldvalkuilen zijn. Zelf ben ik nogal een emotieshopper, en voor mij werkt het daarom goed om mezelf een time-out te geven. Ik verplicht mezelf om minimaal twee dagen te wachten voor ik de aankoop doe.

Begroting

Als je altijd wordt verrast door hoge rekeningen, dan kan het zijn dat je je inkomsten en uitgaven niet goed in kaart hebt gebracht. Het Nibud raadt aan om minimaal één keer per jaar een begroting te maken. Doe dat ieder jaar opnieuw, met de nieuwe maandbedragen, dan zie je precies hoeveel geld er overblijft na aftrek van de vaste lasten en de vaste huishoudelijke uitgaven.

Veel mensen zijn ook geholpen met twee rekeningen. Eentje voor de vaste lasten, zodat je zeker weet dat die altijd betaald kunnen worden, en een andere voor de variabele uitgaven, zoals de supermarkt en uitjes. En natuurlijk is het verstandig om ieder maand 10 procent van je inkomsten apart te zetten, zodat je altijd een buffer hebt voor onverwachte uitgaven.

De auteur is hoofd communicatie bij het Nederlands Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud)