Demissionair minister van Volksgezondheid Jens Spahn (CDU) heeft het bij herhaling gezegd: „Er komt geen vaccinatieplicht.” Ook toen bondskanselier Angela Merkel er deze zomer naar gevraagd werd, wees ze die optie gedecideerd af.

Maar nu treft de vierde coronagolf Duitsland hard. Er zijn meer besmettingen dan ooit, nog niet eerder waren er zo weinig bedden beschikbaar op de intensive care, wat leidt tot het uitstellen van veel operaties. Voor het eerst in deze pandemie wankelt de Duitse zorg.

Vanuit de wetenschappelijke wereld komt een duidelijk signaal: zolang de vaccinatiegraad onder de 90 procent blijft, kan de pandemie voorlopig niet worden bedwongen. Om het virus helemaal uit te bannen, moet 100 procent van de bevolking immuun zijn, aldus vaccinatiewetenschapper Leif Erik Sander van het Berlijnse Charitéziekenhuis bij Tagesschau. Een groepsimmuniteit behalen door het virus rond te laten gaan, is wat hem betreft geen optie. „Dat kost veel te veel ernstig zieken en doden.”

Machtswisseling

Dit onheilspellende vooruitzicht dringt de afgelopen hoorbaar door in Duitsland, dat midden in de machtswisseling zit tussen twee regeringen. Merkel neemt als demissionair bondskanselier geen rigoureuze besluiten meer, en haar beoogd opvolger Olaf Scholz (SPD) wil het liefst wachten totdat de leden van de toekomstige coalitiepartijen SPD, Groenen en FDP groen licht geven voor de verkeerslichtcoalitie. In de media en politiek klinkt kritiek: „Neem toch de leiding, Herr Scholz”, schreef Der Spiegel-redacteur Martin Knobbe.

Dinsdag werd toch een spoedberaad tussen de deelstaten en de federale regering ingelast. Demissionair bondskanselier Merkel en de ‘bijna-kanselier’ Scholz schoven aan. Donderdag volgt een nieuw overleg, waar onder meer besluiten vallen over een vaccinatie-offensief met 30 miljoen inentingen voor de kerstdagen, de 2G-regel voor de detailhandel en contactbeperkingen voor ongevaccineerden.

Verreweg de meeste aandacht gaat uit naar het voorstel voor de algemene vaccinatieplicht. Scholz verwacht dat een wettelijke regeling voor het eind van het jaar kan worden ingevoerd. Als hier donderdag groen licht voor komt, moet het voorstel naar de Bondsdag waar leden volgens hem halverwege december kunnen stemmen.

De coalitiepartijen SPD, Groenen en FDP lijken inmiddels overstag. Scholz krijgt ook steun uit de oppositie zoals van van Markus Söder (CSU), premier van het door corona zwaar getroffen Beieren. Hij pleit voor de vaccinatieplicht sinds Oostenrijk dit besluit heeft genomen.

Begin november was al een kleine meerderheid van 57 procent van de Duitsers voorstander van een vaccinatieplicht, in de ARD-Deutschlandtrend-peiling. Ook de protestantse volkskerk is voor. De nieuwe raadsvoorzitter van de Evangelische Kerk in Duitsland (EKD), Annette Kurschus, wijst op de stijgende besmettingscijfers. „De tijd dringt.”

Vrees voor polarisatie

Groot tegenstander is de uiterst rechtse AfD. Geen van de AfD-parlementariërs is gevaccineerd. De Duitse Ethische Raad vindt het een lastige kwestie. Een algemene plicht kan volgens vice-voorzitter Susanne Schreiber tot polarisatie in de samenleving leiden. Tegelijkertijd benadrukt ze dat iedereen de „duidelijke morele plicht” heeft om zich te laten inenten om zo hun naasten te beschermen.

Griekenland maakte dinsdag intussen bekend dat alle 60-plussers die na 16 januari niet minstens één prik hebben laten zetten, maandelijks een boete van 100 euro tegemoet kunnen zien. Het geld gaat naar Griekse ziekenhuizen.